Canaletto, Plac św. Marka, ok. 1730 r., Muzeum Sztuki Fogg
Kim był Canaletto?
Canaletto, a właściwie Giovanni Antonio Canal, urodził się 28 października 1697 roku w Wenecji we Włoszech. Uważany jest za jednego z najwybitniejszych malarzy weduty (widoków miejskich pejzaży) swoich czasów.
Syn malarza scenografii teatralnej, Canaletto był szkolony w malarstwie przez swojego ojca. Pracował także ze swoim bratem, Bernardo Canal, który również był malarzem. Canaletto rozpoczął swoją karierę jako artysta teatralny, malując dekoracje do sztuk wystawianych w Wenecji.
W latach dwudziestych XVIII wieku Canaletto zaczął malować wedutę Wenecji. Jego obrazy szybko zwróciły na siebie uwagę, a zamożni klienci zatrudniali go do malowania widoków Wenecji i innych włoskich miast. Canaletto był szczególnie znany ze swojej zdolności do uchwycenia światła i atmosfery Wenecji.
Canaletto w ciągu swojego życia kilkakrotnie podróżował do Anglii, gdzie malował widoki Londynu i innych brytyjskich miast. Został zaproszony przez króla Jerzego III, aby został nadwornym malarzem. Canaletto spędził ostatnią część swojego życia w Wenecji, gdzie zmarł 19 kwietnia 1768 roku.
Prace Canaletta wywarły wpływ na wielu artystów, w tym na angielskich malarzy Williama Turnera i Johna Constable'a. Jego obrazy są cenione za precyzję i dbałość o szczegóły, a także kunszt. Dziś wiele obrazów Canaletta znajduje się w kolekcjach publicznych i prywatnych na całym świecie.
Co to jest wedutyzm?
Wedutyzm to XVIII-wieczny włoski ruch artystyczny charakteryzujący się realistycznym przedstawianiem pejzaży miejskich, w tym panoramicznych widoków Wenecji. Termin „veduta” oznacza po włosku „widok” i odnosi się do precyzyjnych i szczegółowych przedstawień miast i ich zabytków.
Artystami wedutystów byli często malarze specjalizujący się w przedstawianiu miejskich krajobrazów, tacy jak Canaletto, Francesco Guardi i Bernardo Bellotto. Używali technik perspektywy liniowej, aby stworzyć iluzję głębi i realizmu w swoich pracach.
Obrazy wedutystów były często zamawiane przez arystokratów i bogatych podróżników, którzy chcieli zabrać do domu pamiątkę z podróży do Wenecji. Artyści weduci słynęli z umiejętności dokładnego odwzorowania budynków i pomników miasta, a także z umiejętności uchwycenia gry światła i odbić na kanałach.
Podsumowując, wedutyzm to XVIII-wieczny włoski ruch artystyczny, który charakteryzuje się dokładnym i szczegółowym przedstawianiem pejzaży miejskich, zwłaszcza panoramicznych widoków Wenecji. Artyści weduci stosowali techniki perspektywy liniowej, aby stworzyć iluzję głębi i realizmu w swoich pracach.
Kim są pierwsi klienci Canaletto?
Pierwszymi klientami Canaletta byli prywatni weneccy kolekcjonerzy, którzy byli zainteresowani jego realistycznymi i szczegółowymi widokami Wenecji. Jego pierwsze zlecenia dotyczyły widoków na Piazza San Marco, kanały miejskie i weneckie pałace. Kolekcjonerzy ci docenili precyzję jego obrazów i sposób, w jaki uchwycił charakterystyczne cechy miasta.
Z biegiem czasu Canaletto zaczął otrzymywać zamówienia od zagranicznych klientów, w tym kolekcjonerów europejskich, takich jak książę August III z Saksonii i hrabia Brühl z Polski. Malował także widoki innych włoskich miast, takich jak Rzym, Florencja i Neapol.
W latach trzydziestych XVIII wieku Canaletto zaczął otrzymywać zamówienia od brytyjskich klientów. Po raz pierwszy udał się do Anglii w 1746 roku i od razu został zatrudniony do malowania widoków Londynu. Jego najważniejsze zlecenia w Anglii były dla klientów takich jak książę Richmond i książę Bedford.
Podsumowując, pierwszymi klientami Canaletta byli prywatni weneccy kolekcjonerzy, ale szybko zyskał popularność wśród bogatych i wpływowych klientów zagranicznych.
Jednak jego popularność zwróciła również uwagę fałszerzy, którzy zaczęli produkować kopie jego obrazów. Aby chronić swoją reputację, Canaletto zaczął podpisywać wszystkie swoje prace.
Spotkanie Canaletta z marszandem Josephem Smithem
Spotkanie Canaletta z Józefem Smithem zadecydowało o karierze weneckiego malarza. W 1729 roku brytyjski kupiec Joseph Smith z siedzibą w Wenecji kupił dwa obrazy Canaletta, w tym widok na Piazza San Marco. Będąc pod wrażeniem jakości i precyzji obrazów Canaletta, Smith zaczął regularnie kupować prace artysty.
W 1740 roku Smith wrócił do Anglii z ponad 200 obrazami Canaletta, które wystawił w swojej londyńskiej galerii. Obrazy cieszyły się dużym zainteresowaniem brytyjskich kolekcjonerów i sprzedawano je po wysokich cenach. W rzeczywistości popularność Canaletta w Anglii była w dużej mierze spowodowana promocją jego pracy przez Smitha.
W 1746 roku Canaletto po raz pierwszy odwiedził Anglię, prawdopodobnie na zaproszenie Smitha. Został entuzjastycznie przyjęty przez brytyjskich kolekcjonerów i wkrótce zaczął otrzymywać zamówienia na widoki z Londynu. Te obrazy, które przedstawiały miejsca takie jak Tamiza, Pałac Westminsterski i London Bridge, były bardzo popularne wśród brytyjskich mecenasów i pomogły ugruntować reputację Canaletta jako światowej sławy artysty.
Spotkanie Canaletta z Josephem Smithem było zatem kluczowe dla jego kariery, dając mu dostęp do rynku brytyjskiego i przybliżając jego twórczość szerszej publiczności.
Wycieczka do Anglii
Angielski okres Canaletta był okresem wielkiej produktywności i sukcesów weneckiego malarza. Przybył do Londynu w 1746 roku i od razu został zatrudniony do malowania widoków miasta przez bogatych i wpływowych klientów brytyjskich. Pracował dla odnoszących sukcesy książąt, hrabiów i biznesmenów, malując widoki ich posiadłości i słynnych londyńskich zabytków.
Podczas pobytu w Anglii Canaletto wyprodukował około 50 londyńskich obrazów, z których niektóre są uważane za jego najlepsze dzieła. Jego obrazy przedstawiają widoki na Tamizę, Pałac Westminsterski, London Bridge i Tower of London, a także inne słynne zabytki miasta. Malował także widoki angielskich krajobrazów, takich jak parki i ogrody, a także portrety angielskich wyższych sfer.
Canaletto dostosował swój styl malarski do gustów i oczekiwań swoich brytyjskich klientów. Jego obrazy przedstawiające Londyn są jaśniejsze i bardziej kolorowe niż jego widoki Wenecji, z cieplejszymi tonami i większą dbałością o detale architektoniczne. Do swoich obrazów dodał także postacie, aby zwiększyć zainteresowanie wizualne i nadać sens codziennemu życiu w mieście.
Angielski okres Canaletta był wielkim sukcesem malarza, który zyskał popularność wśród brytyjskich kolekcjonerów i został uznany za jednego z najwybitniejszych artystów swoich czasów. Jego londyńskie obrazy pomogły wzmocnić jego reputację jako światowej sławy artysty i otworzyły nowe drogi dla jego kariery. Canaletto wrócił do Wenecji w 1755 roku, ale jego prace w Anglii wywarły trwały wpływ na sztukę brytyjską i nadal są podziwiane przez miłośników sztuki.
Malarstwo z okresu angielskiego
Canaletto, Westminster Bridge w dniu Lord Mayor's Day, 1746, Yale Centre for British Art
- Obraz „Most Westminsterski w dniu objęcia urzędu przez Lorda Burmistrza” to słynne dzieło Canaletta, wykonane w okresie jego anglosaskiej pracy. Obraz przedstawia Most Westminsterski, widziany z południowego brzegu Tamizy, z tłumami zbierającymi się, by uczcić zaprzysiężenie Lorda Burmistrza Londynu.
Scena jest wypełniona detalami architektonicznymi, z Westminster Bridge w tle i wybitnymi budynkami miejskimi na pierwszym planie. Postacie ludzkie dodają wizualnego zainteresowania obrazowi, z postaciami ubranymi w eleganckie kostiumy i sukienki na tę okazję. Łodzie na Tamizie i flagi powiewające na wietrze dodają świątecznej atmosfery tej scenie.
Obraz jest charakterystyczny dla stylu Canaletta, z dużą dbałością o detale architektoniczne i perspektywę. Kolory są żywe i jasne, z paletą, która doskonale oddaje światło słoneczne na Tamizie i okolicznych budynkach.
Obraz powstał w 1747 roku i jest obecnie przechowywany w Yale British Art Center (USA) .
Canaletto, Opactwo Westminsterskie z procesją Orderu Łaźni, 1749, Opactwo Westminsterskie
- Obraz „Opactwo Westminsterskie z procesją Orderu Łaźni” to słynne dzieło Canaletta, wykonane w okresie jego anglosaskim. Obraz przedstawia słynne Opactwo Westminsterskie, z coroczną procesją Zakonu Łaźni odbywającą się na wewnętrznym dziedzińcu.
Scena jest wypełniona detalami architektonicznymi, z wysokim opactwem w tle oraz budynkami i postaciami ludzkimi na pierwszym planie. Postacie ludzkie dodają wizualnego zainteresowania obrazowi, z postaciami ubranymi w eleganckie kostiumy i sukienki na tę okazję. Banery i flagi dodają świątecznej atmosfery scenie.
Obraz jest charakterystyczny dla stylu Canaletta, z dużą dbałością o detale architektoniczne i perspektywę. Kolory są żywe i jasne, z paletą, która doskonale oddaje światło słoneczne na dziedzińcu opactwa.
Obraz powstał w 1749 roku i jest obecnie przechowywany w opactwie Wastminster. Jest uważany za ikoniczne przedstawienie życia w Londynie w XVIII wieku.
Canaletto, Rotunda Ranelagh, 1754, Londyn, National Gallery
- Obraz „La Rotonde de Ranelagh” jest słynnym dziełem Canaletta, wykonanym w okresie jego anglosaskiej pracy. Obraz przedstawia słynną Rotundę Ranelagh, salę balową w londyńskich Ranelagh Gardens, która w XVIII wieku była jednym z najpopularniejszych miejsc rozrywki w mieście.
Scena jest wypełniona detalami architektonicznymi, z wyniosłą rotundą w tle oraz budynkami i postaciami ludzkimi na pierwszym planie. Postacie ludzkie dodają wizualnego zainteresowania obrazowi, z postaciami ubranymi w eleganckie kostiumy i sukienki na tę okazję. Świątecznej atmosfery sceny dodają grający muzycy i tancerze na parkiecie
Obraz jest charakterystyczny dla stylu Canaletta, z dużą dbałością o detale architektoniczne i perspektywę. Kolory są jasne i jasne, z paletą, która doskonale oddaje światło słoneczne w otaczających ogrodach.
Obraz powstał w 1754 roku i obecnie znajduje się w National Gallery w Londynie.
Powrót do Włoch w Wenecji
Po powrocie do Wenecji w 1755 roku Canaletto nadal malował widoki swojego rodzinnego miasta, zwłaszcza Placu Świętego Marka, na którym wcześniej pracował. Jego widoki na Piazza San Marco są uważane za jedne z jego najlepszych dzieł, a on jest również znany z malowania widoków laguny i okolicznych wysp.
Choć w 1763 roku został wybrany członkiem Akademii Sztuk Pięknych w Wenecji, Canaletto już nigdy nie odzyskał popularności, jaką cieszył się w młodości. Wenecki rynek sztuki zmienił się wraz z pojawieniem się nowych artystów i nowych stylów, a Canaletto miał trudności z dostosowaniem się do tych nowych trendów. Kontynuował jednak twórczość aż do śmierci w 1768 roku, pozostawiając po sobie bogatą kolekcję dzieł, które do dziś fascynują miłośników sztuki na całym świecie.
Techniki opracowane przez Canaletta
Canaletto był znany ze swoich przedstawień Wenecji i jej miejskich pejzaży. Wypracował techniki malarskie, które przyczyniły się do realizacji jego charakterystycznych dzieł. Oto niektóre z tych technik:
- Wykorzystanie camera obscura: Canaletto użył ciemni, aby pomóc w stworzeniu precyzyjnych i szczegółowych zdjęć Wenecji. Ta technika polega na rzutowaniu obrazu na płaską powierzchnię i śledzeniu go w celu uzyskania precyzyjnych linii i precyzyjnych perspektyw.
- Opanowanie perspektywy: Canaletto słynął z umiejętności tworzenia precyzyjnej perspektywy na swoich obrazach. Używał linii horyzontu i znikających punktów, aby stworzyć wrażenie głębi i odległości.
- Malowanie drobnych detali: Canaletto w swoich pracach starał się malować drobne detale, takie jak postacie ludzkie, łodzie i ptaki. Te szczegóły dodają życia i zainteresowania jego obrazom.
- Użycie koloru: Canaletto użył odważnych, jasnych kolorów do zobrazowania budynków i wody Wenecji. Używał również uzupełniających się kolorów, aby stworzyć ciekawe wizualne kontrasty.
- Wykorzystanie światła: Canaletto używał światła do tworzenia dramatycznych efektów w swoich pracach. Malował odbicia na wodzie, cienie na budynkach i efekty światła słonecznego, aby nadać swoim obrazom głębię i fakturę.
następcy Canaletta
Po śmierci Canaletta w 1768 roku kilku artystów kontynuowało malowanie pejzaży miejskich i widoków Wenecji w charakterystycznym stylu weneckiego mistrza. Oto niektórzy z najbardziej znanych następców Canaletta:
- Bernardo Bellotto: siostrzeniec Canaletta, Bellotto studiował u swojego wuja, a także przyjął jego precyzyjny i szczegółowy styl malowania. Pracował w Dreźnie dla króla Polski, gdzie wykonywał widoki miasta i okolic.
- Francesco Guardi: współczesny wenecki artysta Canaletta, Guardi przyjął swobodniejszy i bardziej klimatyczny styl. Jego obrazy przedstawiające Wenecję są często ciemniejsze i bardziej romantyczne niż obrazy Canaletta.
Michele Marieschi: Marieschi był kolejnym weneckim artystą, który pracował w stylu Canaletta. Jego obrazy przedstawiające Wenecję są często bardziej klimatyczne niż obrazy Canaletta, malował także pejzaże weneckiej wsi.
Francesco Lazzaro Guardi: Młodszy brat Francesco Guardi, Lazzaro również pracował w stylu Canaletta, ale jego obrazy były zwykle jaśniejsze i bardziej kolorowe niż obrazy jego brata. Malował także sceny rodzajowe, portrety i martwe natury.
Wszyscy ci artyści przyczynili się do kontynuacji stylu Canaletta i każdy z nich wniósł swój osobisty akcent do przedstawienia Wenecji i jej miejskich pejzaży.
Cytaty z Canaletta
„Nie maluję tego, co widzę, maluję to, co czuję”.
„Prawdziwym celem sztuki jest uczynienie widzialnym tego, co niewidzialne”.
„Piękno nie tkwi w rzeczach samych w sobie, ale w sposobie, w jaki je widzimy”.
"Dobry obraz to podróż do świata, w którym rzeczy są piękniejsze niż w rzeczywistości."
„Perspektywa to złoty łańcuch, który łączy wszystkie elementy obrazu”.
Te cytaty odzwierciedlają pogląd Canaletta na sztukę jako sposób na przekroczenie rzeczywistości i uchwycenie istoty tego, co zobaczył. Świadczą również o jego głębokim zrozumieniu perspektywy i jej roli w tworzeniu dzieła sztuki.
Niektóre słynne dzieła Canaletta
Canaletto, Canal Grande od Pałacu Balbi do Rialto, około 1723 r., Wenecja, Ca' Rezzonico
- „Kanał Grande od Pałacu Balbi do Rialto” to jeden z najsłynniejszych obrazów Canaletta. Wykonany w latach 1722-1723 obraz olejny na płótnie ma około 207 cm szerokości i 144 cm wysokości. Obecnie znajduje się w XVIII-wiecznym Muzeum Ca' Rezzonico w Wenecji we Włoszech.
Obraz przedstawia widok na Canal Grande w Wenecji z Palazzo Balbi, w kierunku słynnego mostu Rialto. Po kanale można zobaczyć wiele łodzi wiosłowych, gondoli i statków towarowych. Budynki wzdłuż brzegów są przedstawione z dużą precyzją i dbałością o detale architektoniczne. Światło słoneczne pada na kolorowe fasady budynków i tworzy mieniące się refleksy na wodzie.
Obraz jest typowym przykładem stylu Canaletta, który charakteryzuje się precyzyjną perspektywą, dbałością o szczegóły oraz umiejętnym wykorzystaniem światła i koloru do tworzenia nastrojowych efektów.
Canaletto, San Giovanni i Paolo oraz Scuola di San Marco, około 1725 r., Gemäldegalerie Alte Meister, Drezno (Niemcy)
- „Saint Giovanni and Paolo and the Scuola di San Marco” to obraz olejny na płótnie namalowany przez Canaletta około 1725 roku. Obraz ma około 165 cm szerokości i 125 cm wysokości i jest obecnie przechowywany w Gemäldegalerie Alte Meister w Dreźnie w Niemczech.
Obraz przedstawia fasadę kościoła San Giovanni e Paolo w Wenecji, z Scuola Grande di San Marco po lewej stronie płótna. Można zobaczyć postacie poruszające się obok budynków, a także gondole na kanale biegnącym wzdłuż kościoła. Światło słoneczne pada na budynki i tworzy subtelne cienie i refleksy na wodzie.
Kompozycja jest typowa dla stylu Canaletta, z precyzyjną perspektywą i dużą dbałością o detale architektoniczne. Obraz jest doskonałym przykładem umiejętności Canaletta w przedstawianiu Wenecji z wielką precyzją i pięknem. Bogactwo kolorów i świetlistość płótna nadają scenie wrażenie życia, wzmacniając wrażenie realizmu i żywotności, które charakteryzują prace Canaletta.
Canaletto The Stonemason's Court, około 1728 r., National Gallery, Londyn
- "Dziedziniec kamieniarza" to obraz olejny na płótnie wykonany przez Canaletta w latach 1727-1728. Ta praca ma około 163 cm szerokości i 124 cm wysokości i obecnie znajduje się w National Gallery w Londynie.
Obraz przedstawia typowy wenecki dziedziniec z kolorowymi budynkami i postaciami zajmującymi się codziennym życiem. Tytuł pracy nawiązuje do głównego bohatera, kamieniarza siedzącego na ławce pośrodku dziedzińca, pracującego nad kawałkiem marmuru. Wokół niego widać robotników, dzieci i zwierzęta, a także budynki o jasnych kolorach i precyzyjnych detalach architektonicznych.
Kompozycja jest typowa dla stylu Canaletta, z precyzyjną perspektywą i dużą dbałością o szczegóły. Obraz przedstawia życie codzienne w Wenecji, z wielką precyzją i pięknem. Światło słoneczne, które sączy się przez budynki, tworzy subtelne cienie i refleksy na ścianach i bruku, wzmacniając wrażenie realizmu sceny.
Podsumowując, „Dziedziniec kamieniarza” to ważne dzieło Canaletta, które jest przykładem jego talentu do przedstawiania scen z codziennego życia weneckiego z wielką precyzją i pięknem. Kompozycja obrazu, z precyzyjną perspektywą i umiejętnym operowaniem światłem i kolorem, jest typowym przykładem stylu Canaletta.
Canaletto, Regaty na Canal Grande, 1740, National Gallery, Londyn
- „ Regaty na Canal Grande ” to słynny obraz olejny na płótnie autorstwa Canaletta z około 1740 r. Dzieło to ma około 183 cm szerokości i 122 cm wysokości i obecnie znajduje się w National Gallery w Londynie.
Obraz przedstawia tradycyjne wyścigi łodzi, które odbywają się na Canal Grande w Wenecji. Na pierwszym planie gondole i łodzie wiosłowe przygotowujące się do wyścigu, wiosłujący wioślarze i kibicujący im widzowie z brzegów kanału. W tle widzimy emblematyczne budynki Wenecji, takie jak Pałac Dożów, Bazylika św. Marka i Wieża Zegarowa.
Kompozycja jest typowa dla stylu Canaletta, z dużą precyzją detali architektonicznych i precyzyjną perspektywą, która stwarza wrażenie głębi i realizmu. Obraz wyróżnia się również umiejętnym wykorzystaniem światła i koloru. Odbicia światła na wodzie tworzą subtelne efekty światła i cienia, które nadają scenie dodatkowy wymiar.
Podsumowując, „Regaty na Canal Grande” to kultowe dzieło Canaletta, które jest przykładem jego talentu do przedstawiania scen z życia codziennego w Wenecji z wielką precyzją i pięknem. Kompozycja obrazu, z precyzyjną perspektywą i umiejętnym operowaniem światłem i kolorem, jest typowym przykładem stylu Canaletta.
Jean Dubreil
