CRACKED BLUE II (2018) Rzeźba autorstwa Pin Vega
Sztuka abstrakcyjna to ruch artystyczny, który odchodzi od tradycyjnej sztuki figuratywnej, przedstawiając nieprzedmiotową i nierozpoznawalną rzeczywistość. Podczas gdy figuratyzm koncentruje się na wiernym przedstawieniu widocznych danych, sztuka abstrakcyjna ma na celu wyrażanie emocji, idei i koncepcji poprzez formy, kolory i linie, które nie imitują bezpośrednio świata zewnętrznego. Ta rozbieżność oznacza, że sztuka abstrakcyjna często wymaga pewnego wyjaśnienia, aby być w pełni zrozumianą i docenioną.
Sztuka abstrakcyjna pojawiła się w kontekście malarstwa na początku XX wieku jako reakcja na kulturowe i społeczne przemiany tamtych czasów. Do pionierów sztuki abstrakcyjnej zaliczają się tacy mistrzowie jak Wasilij Kandinsky, Kazimierz Malewicz i Piet Mondrian. Kandinsky w szczególności uważał, że sztuka powinna wykraczać poza zwykłą reprezentację wizualną, aby eksplorować wewnętrzny świat artysty i ducha ludzkiego. Jego esej z 1911 r. „O duchowości w sztuce” stanowi jedną z pierwszych prób teoretyzowania sztuki abstrakcyjnej.
Następnie sztuka abstrakcyjna szybko rozwinęła się w różnorodne style i ruchy, takie jak suprematyzm Malewicza i neoplastycyzm Mondriana, każdy z własnym unikalnym podejściem do formy i koloru. Wizje te dążyły do destylacji esencji rzeczywistości w czystych formach geometrycznych i podstawowych kolorach, tworząc dzieła, które były zarówno kontemplacyjne, jak i rewolucyjne.
Oczywiste jest, że na razie omówiliśmy historię, która jest już wszystkim dobrze znana: sposoby, w jakie sztuka abstrakcyjna narodziła się i ugruntowała w języku malarstwa. Teraz chcę wyjaśnić i zilustrować, jak ten język następnie wyraził się w rzeźbie, fotografii i innych mediach artystycznych. Wszystko to zostanie zilustrowane współczesnymi przykładami wybranymi z bogatego korpusu prac, które są częścią rozwijającej się kolekcji Artmajeur. Zacznijmy więc od historii o rysowaniu!
Widziałem tak wiele krajobrazów (2023) Rysunek Franka Verreykena
Rysunek abstrakcyjny: historia, styl i arcydzieła
Rysunek i malarstwo zawsze były ze sobą ściśle powiązane, a rysunek często postrzegany jest jako wstępna faza lub studium dla większych dzieł malarskich. W sztuce abstrakcyjnej ten związek pozostaje oczywisty, ponieważ wielu malarzy abstrakcyjnych tworzyło również abstrakcyjne rysunki, które odzwierciedlają ich eksploracje malarskie. W jaki sposób objawia się to powiązanie między tymi dwoma językami? Widać to we współdzieleniu tematów, technik i celów między tymi dwoma mediami: oba dążą do przekroczenia tradycyjnej reprezentacji figuralnej, aby eksplorować nowe formy ekspresji artystycznej.
Aby zgłębić temat, warto wspomnieć chociażby o wspomnianym już Wassilym Kandinskym, który stworzył wiele abstrakcyjnych rysunków, które podobnie jak jego obrazy unikają rozpoznawalnych przedstawień, a koncentrują się na czysto idealnych kompozycjach, mających na celu eksplorację koloru i formy oraz wywoływanie emocji i idei duchowych.
Podobnie Piet Mondrian stosował zasady geometryczne zarówno w swoich rysunkach, jak i w obrazach, natomiast Kazimierz Malewicz, dzięki swojemu suprematyzmowi, tworzył rysunki, które eksplorowały czystą wrażliwość formy, bez żadnego odniesienia do obiektów fizycznych, podobnie jak w sztuce malarskiej.
Co zatem odróżnia rysunek od malarstwa abstrakcyjnego? Chociaż prawdą jest, że pierwsze medium ma wiele cech wspólnych z drugim, takich jak wykorzystanie geometrycznych kształtów, płynnych linii i kontrastujących kolorów mających na celu wywołanie emocji i koncepcji, rysunek abstrakcyjny ma również swoje charakterystyczne cechy. Podczas gdy malarstwo może wykorzystywać wyjątkowe cechy koloru i tekstury, rysunek ma tendencję do skupiania się bardziej na linii, kompozycji i formie, używając bardziej ograniczonej gamy kolorów, często koncentrując się na czerni i bieli lub monochromatycznych tonach, aby podkreślić strukturę i ruch. Wreszcie, podczas gdy rysunek abstrakcyjny często eksploruje spontaniczność i bezpośredniość znaku, malarstwo może wymagać dłuższych procesów i warstw pracy.
Bez tytułu 838 (2024) Obraz autorstwa Oto Macek
Współczesne przykłady: porównanie malarstwa i rysunku Oto Maceka
Jako dowód związku między malarstwem abstrakcyjnym a rysunkiem możemy rozważyć prace współczesnego artysty Oto Macka. Jego obraz „Bez tytułu 838” (2024) i rysunek „Bez tytułu 3732” (2023) przedstawiają ten sam temat i eksplorację formy, ale różnią się w użyciu koloru, techniki i zastosowanych odcieni.
W „Untitled 838” Macek wykorzystuje różne odcienie błękitu i błękitu nieba, stosując technikę malowania warstwowego, aby stworzyć dynamiczną i żywą kompozycję, w której linie i kształty geometryczne przeplatają się i nakładają na siebie, tworząc wrażenie ruchu i głębi.
Z drugiej strony „Untitled 3732” prezentuje nieco bardziej minimalistyczne podejście do rysunku. Geometryczne kształty są rysowane precyzyjnymi i czystymi liniami, głównie w czerni i bieli. Kompozycja jest mniej gęsta, z pozostawionymi przestrzeniami w kolorze papieru, co pozwala oku odpocząć i skupić się na interakcjach między kształtami.
Te dwie prace Macka pokazują, w jaki sposób abstrakcyjny rysunek i malarstwo mogą eksplorować te same tematy i zagadnienia poprzez różne interpretacje, zachowując spójność koncepcyjną, a jednocześnie różniąc się sposobem wykonania i oddziaływaniem wizualnym.
Przejdźmy teraz do grafiki warsztatowej!
Miroir (2024) Grafika autorstwa Benedicte De Nouel Imbert
Krótki przegląd grafiki artystycznej: przeszłość i teraźniejszość
Podobnie jak rysunek, grafika artystyczna, inspirowana malarstwem, przyjęła abstrakcję, prezentując tematy podobne do tych, które można znaleźć w malarstwie. Po raz kolejny niektórzy z najbardziej znanych malarzy abstrakcyjnych również stworzyli grafiki, tak jak słynny mistrz Joan Miró.
Współczesnym przykładem tej tradycji jest „Miroir” (2024), wydruk artystyczny malarki Benedicte De Nouel Imbert, stworzony techniką linorytu na papierze. Metoda ta polega na wyrzeźbieniu wzoru w płycie linoleum, która jest następnie tuszowana i dociskana do papieru w celu przeniesienia obrazu. Technika ta jest znana ze swojej zdolności do tworzenia ostrych linii i śmiałych kontrastów, idealnych do abstrakcyjnego wyrazu artystycznego.
Technika linorytu pozwoliła De Nouel Imbertowi na eksplorację powtarzalności i zmienności form w najdrobniejszych szczegółach. Dzieło przedstawia abstrakcyjną kompozycję z nakładającymi się motywami organicznymi i geometrycznymi. Dominującymi kolorami są pomarańczowy i niebieski, tworząc silny kontrast wizualny. Pomarańczowe kształty przywołują naturalne cechy podobne do liści, podczas gdy centralna niebieska figura dodaje element głębi i złożoności. Zastosowanie żywych kolorów i powtarzających się wzorów nadaje dziełu poczucie ruchu i dynamiki.
Bez tytułu (nr 121) (2024) Rzeźba Didiera Fourniera
Rzeźba abstrakcyjna: historia, styl i arcydzieła
Rzeźba abstrakcyjna zaczęła się rozwijać na początku XX wieku, równolegle ze zmianami zachodzącymi w malarstwie. Podobnie rzeźbiarze starali się uwolnić od tradycji i naturalistycznych przedstawień, zamiast tego eksplorując czyste formy, geometrie i nowe materiały. Dzięki temu podejściu byli w stanie wyrażać koncepcje i emocje poprzez formę i strukturę, a nie poprzez figuratywne przedstawienie.
Jednym z pierwszych i najbardziej wpływowych rzeźbiarzy abstrakcyjnych był niewątpliwie Constantin Brâncuși. Urodzony w Rumunii, Brâncuși znany jest z rewolucjonizowania języka rzeźbiarskiego swoim podejściem do formy i materiału. Jego prace charakteryzują się czystymi liniami i gładkimi powierzchniami, zaprojektowanymi tak, aby uchwycić istotę ruchu i życia, wykraczając poza wszelkie realistyczne szczegóły.
Innym pionierem rzeźby abstrakcyjnej jest Jean Arp, który przyczynił się do rozwoju ruchu swoimi charakterystycznymi biomorficznymi dziełami. Znany z pracy głównie z brązem i kamieniem, Arp tworzył organiczne formy, które wydają się spontanicznie wyłaniać z natury. Jego dzieła są przykładem jego podejścia do abstrakcji poprzez wykorzystanie płynnych i naturalnych kształtów.
Ponadto Naum Gabo jest znanym rzeźbiarzem abstrakcyjnym, znanym z eksploracji przestrzeni i czasu poprzez formy geometryczne i materiały przezroczyste, wykorzystując połączone linie i płaszczyzny. Prace Gabo mają na celu przedstawienie brył pustej przestrzeni, rzucając wyzwanie tradycyjnym koncepcjom rzeźby.
Aby lepiej zilustrować tę historyczno-artystyczną narrację, do najbardziej znanych arcydzieł rzeźby abstrakcyjnej tych mistrzów zalicza się: „Ptak w kosmosie” Constantina Brâncușiego (1932–1940), „Rzeźba, która ma zniknąć w lesie” Jeana Arpa (1932) i „Konstrukcja w kosmosie” Nauma Gabo (1937–1939).
Podsumowując, rzeźba abstrakcyjna wyraża się poprzez wykorzystanie form geometrycznych, czystych linii i innowacyjnych materiałów, których celem jest wyrażanie abstrakcyjnych idei, emocji i koncepcji.
Axoliz I (2014) Rzeźba Vincenta Champion-Ercoli
Gran bañista (2024) Rzeźba autorstwa Roberto Candueli
Współczesne przykłady: porównanie Vincenta Championa-Ercoli i Roberto Candueli
Znalazłem dwa współczesne przykłady w rzeźbach „Axoliz I” Vincenta Championa-Ercoliego i „Gran bañista” Roberta Candueli. Co łączy te dzieła? Oprócz abstrakcyjnego podejścia, oba wykorzystują metale jako podstawowy materiał ekspresyjny. Przyjrzyjmy się analizie...
Zaczynając od pierwszej pracy, „Axoliz I” jest dziełem złożonym z dwóch liniowych elementów z brązu, które łączą się, tworząc rozwój w górę. Opis ten ucieleśnia rodzaj dualizmu ciężkości i lekkości, oddany poprzez poczucie wznoszącego się ruchu, symbolizującego wzrost i wytrwałość. Ponadto praca niesie ze sobą dalsze znaczenia, ponieważ gładkie powierzchnie i górująca kompozycja przywołują elegancję i optymizm, sugerując ciągły wzrost pomimo trudności.
Z drugiej strony „Gran bañista” przypomina, jak ujawnił sam artysta, temat „Les Grandes Baigneuses” Cézanne’a, zinterpretowany na nowo w abstrakcyjnych rysach osoby odpoczywającej na brzegu. W tym sensie geometryczna forma wygina się od jednego końca do drugiego, tworząc oculus w centrum, przypominający twarz. Skośne elementy pozwalają rzeźbie spoczywać na płaszczyźnie, podobnie jak ramiona i łokcie kąpiącego się mężczyzny suszącego się na słońcu. Odbijając ten ostatni element, rzeźba dziedziczy blask słońca, ze złotym wykończeniem.
Przy odrobinie wyobraźni „Axoliz I” można również interpretować jako postać ludzką, przy czym wznoszące się linie sugerują wyprostowaną postawę ciała ludzkiego. W ten sposób charakter analizowanych powyżej form geometrycznych można powiązać z bardziej znaną narracją, bliższą rzeczywistości widza. Zwróćmy teraz uwagę na kolaż!
Tekstura społeczna 6 (2022) Kolaże Henoka Getachewa Woldegebreala
Krótki przegląd kolażu: przeszłość i teraźniejszość
Abstrakcja znalazła żyzny grunt w technice kolażu, pozwalając artystom eksplorować nowe sposoby ekspresji poprzez łączenie różnych materiałów. Zastosowanie kolażu w sztuce abstrakcyjnej zaczęło nabierać kształtu na początku XX wieku, dzięki innowacyjności pionierskich artystów, którzy starali się zerwać z tradycyjnymi konwencjami malarstwa i rzeźby.
W kolażu abstrakcyjnym artyści wykorzystują różnorodne materiały i techniki, aby tworzyć dzieła, które podkreślają kompozycję, kolor i fakturę. Ta forma sztuki odchodzi od przedstawień figuralnych i koncentruje się na interakcji różnych elementów, aby wywołać emocje i abstrakcyjne koncepcje. Artyści mogą łączyć wycinki z gazet, fotografie, tkaniny i inne materiały, aby tworzyć warstwowe i dynamiczne dzieła.
Ponadto kolaż pozwala na dużą swobodę ekspresji, ponieważ artyści abstrakcyjni mogą manipulować materiałami i przestawiać je, aby tworzyć nowe konfiguracje wizualne. Ten proces składania i rozkładania odzwierciedla ciągłe eksperymenty i odkrycia, typowe dla sztuki, która ucieka od realistycznej reprezentacji.
Wśród pionierskich artystów, którzy przyjęli kolaż w sztuce abstrakcyjnej, jest Hans Arp, znany z takich prac jak „Untitled” (1916–17) i „Grande collage” (1918). Zwracając się do współczesnych artystów, wyróżnia się „Societal Texture 6” artysty Artmajeur Henoka Getachewa Woldegebreala. Ten kolaż, stworzony z kartonów opakowaniowych pochodzących z lokalnych targowisk, rozłożonych na części i ponownie złożonych, bada złożoną interakcję między nowoczesnością, konsumpcjonizmem i globalizacją we współczesnym społeczeństwie. Został pomyślany jako krytyka szerzącego się konsumpcjonizmu oraz cyklicznej produkcji i marnotrawstwa typowego dla dzisiejszych społeczeństw.
Après le feu - Różowy Pomarańczowy Pink de Rothko (2018) Fotografia: Véronique Durruty
Fotografia abstrakcyjna: historia, styl i arcydzieła
Fotografia abstrakcyjna zaczęła wyrażać się niemal natychmiast po wynalezieniu tej technologii. W 1842 roku John William Draper tworzył obrazy za pomocą spektroskopu, rozpraszając promienie światła na widoczne wzory, które nie miały odniesienia do widocznej rzeczywistości. Obrazy te demonstrowały zdolność fotografii do przekształcania niewidzialnego w namacalną obecność. Chociaż miały być dokumentami naukowymi, obrazy te są dziś cenione za ich nowatorską jakość artystyczną.
Podobnie Anna Atkins, jedna z pierwszych fotografek, w 1843 r. stworzyła książkę fotogramów, umieszczając wysuszone algi na papierze cyjanotypowym, tworząc eteryczne obrazy w kolorze białym na niebieskim o abstrakcyjnej jakości. Pomimo że prace te miały być badaniami naukowymi, mają one znaczną wartość artystyczną.
W pierwszej dekadzie XX wieku nastąpiła fala eksploracji artystycznej, która doprowadziła do przejścia od postimpresjonizmu do ruchów takich jak kubizm i futuryzm. Artyści tacy jak Alfred Stieglitz, Paul Strand i Edward Steichen zaczęli eksperymentować z abstrakcyjnymi kompozycjami fotograficznymi. W 1914 roku Erwin Quedenfeldt wystawił pierwsze publicznie uznane abstrakcyjne fotografie, podczas gdy Alvin Langdon Coburn stworzył serię Vortographs (1917), używając wielopłaszczyznowego pryzmatu, aby uzyskać obrazy odrywające się od widzialnej rzeczywistości.
Od lat 20. i 30. XX wieku nastąpił znaczny wzrost liczby mistrzów eksplorujących obrazy abstrakcyjne. W jaki sposób ten ruch nadal przejawiał się w fotografii? Dokonywał tego za pomocą różnych technik, takich jak podwójna ekspozycja, makrofotografia i manipulacja w aparacie. Techniki te pozwalają na tworzenie dzieł, które rzucają wyzwanie konwencjonalnej percepcji, zapraszając widza do spojrzenia poza widoczną powierzchnię.
Mówiąc o mistrzach i arcydziełach, znani fotografowie, którzy tworzyli abstrakcyjne dzieła, to m.in. wspomniany Alfred Stieglitz, Paul Strand i Edward Steichen, a także Man Ray i László Moholy-Nagy. „Rayograph” (1922) Man Raya i „Photograms” Moholy-Nagya to arcydzieła, które przekształciły zwykłe przedmioty w niezwykłe kompozycje wizualne, rzucając wyzwanie konwencjom i otwierając nowe możliwości ekspresji w sztuce fotograficznej.
Seria Materia - Kompozycja nr 32 (2024) Fotografia Alessandro Idini
Współczesny przykład: Seria Materia - Kompozycja nr 32 autorstwa Alessandro Idiniego
„Materia Series - Composition nr 32” autorstwa Alessandro Idiniego to fotografia, która jest częścią serii zaprojektowanej w celu eksploracji koncepcji abstrakcji poprzez materię w różnych stanach. Praca ta czerpie inspirację z filozofii Arystotelesa, który zakłada, że materia jest niezbędna do kompozycji rzeczywistości. Fotografia przedstawia delikatne, kręte formy, które wydają się unosić w przestrzeni, generując ruch i wrażenie ciągłej transformacji i kreacji.
Ponadto wybór przedstawienia materii w tych niezwykle ulotnych stanach nadaje dziełu ulotny charakter, mający na celu uchwycenie wyjątkowego momentu, który wkrótce znika w samej materii. Oczywiste jest, że trwające eksploracje abstrakcji w fotografii Idiniego wykorzystują materię w różnych stanach, aby eksplorować ekspresyjne możliwości form, tworząc kompozycje, które żyją tylko przez chwilę, zanim się rozpuszczą.
Linearity #7 (2024) Sztuka cyfrowa autorstwa Carla Sá Fernandes
Krótki przegląd sztuki cyfrowej
Sztuka cyfrowa zaczęła nabierać kształtu w latach 50. XX wieku poprzez eksperymenty Bena Laposky'ego w Stanach Zjednoczonych i Manfreda Franka w Niemczech. Obaj byli matematykami i programistami, nie tradycyjnymi artystami, ale posiadali wrażliwość twórczą, która przyciągnęła ich do grafiki.
Stopniowo świat sztuki cyfrowej poczynił znaczne postępy, starając się wykroić własną przestrzeń i ustanowić niszę rynkową. Zorganizowano liczne wystawy i przyznano nagrody w celu podniesienia świadomości społecznej na temat tej nowej formy sztuki.
Co ciekawe, sztuka cyfrowa wyraża się poprzez imitację i reinterpretację różnych tradycyjnych ruchów artystycznych. Dzięki zaawansowanemu oprogramowaniu artyści cyfrowi mogą powielać klasyczne techniki malarskie, takie jak olej i akwarela, i eksperymentować z nowymi formami ekspresji, takimi jak rzeczywistość rozszerzona (AR) i rzeczywistość wirtualna (VR). Technologie te pozwalają artystom na ciągłe eksplorowanie i innowacje, integrując tradycyjne techniki z nowoczesnymi narzędziami, aby tworzyć dzieła od impresjonizmu po przedmiot naszego zainteresowania: sztukę abstrakcyjną.
„Linearity #7” to emblematyczny przykład tego, jak cyfrowa abstrakcja nabiera kształtu i staje się życiem. Ta praca to symfonia żywych linii, w której każdy kolor gra swoją własną melodię, harmonizując z sąsiadami. Utwór eksploruje porządek i rytm, nasycając przestrzeń potężną energią, która celebruje zarówno jedność, jak i różnorodność.
Olimpia Gaia Martinelli
