Edgara Degasa

Edgar Degas - Autoportret, 1863. Olej na płótnie. Muzeum Calouste Gulbenkiana w Lizbonie.


Kim był Edgar Degas?

Edgar Degas, urodzony 19 lipca 1834 roku w Paryżu, prowadził niezwykłe życie jako uznany artysta. Pochodził z zamożnej rodziny i początkowo studiował prawo, ale zamiłowanie do sztuki skłoniło go do podjęcia kariery malarza. Degas otrzymał formalne wykształcenie artystyczne w École des Beaux-Arts w Paryżu i wyruszył w dalekie podróże do Włoch, gdzie studiował dzieła mistrzów renesansu.

Degas związał się z ruchem impresjonistycznym, chociaż zachował swój własny, niepowtarzalny styl i zainteresowania. Skoncentrował się na uchwyceniu codziennego życia i jego ulotnych chwil, od tancerzy baletowych i koni wyścigowych po intymne sceny domowe. Degas był znany ze swoich umiejętności technicznych, skrupulatnej dbałości o szczegóły oraz umiejętności przekazywania ruchu i światła w swoich dziełach sztuki.

Chociaż Degas cieszył się uznaniem i sukcesami za życia, stawił czoła także osobistym wyzwaniom. Był znany ze swojej prywatnej i samotniczej natury, a jego pogarszający się wzrok w późniejszych latach wpłynął na jego zdolność do tworzenia sztuki. Niemniej jednak Degas nadal eksperymentował z nowymi mediami, w tym rzeźbą i pastelami, i stworzył niezwykły dorobek, który pozostawił niezatarty ślad w świecie sztuki.

Edgar Degas zmarł 27 września 1917 roku w Paryżu, pozostawiając po sobie dziedzictwo innowacji i doskonałości artystycznej.

Edgar Degas - Fotografia autoportretowa, ok. 1895. Muzeum Sztuki Harvardu

Wczesny okres

We wczesnym okresie Edgar Degas przeszedł formalne szkolenie artystyczne. Rozpoczął studia w École des Beaux-Arts w Paryżu, gdzie uczył się rysunku, malarstwa i rzeźby. Pod okiem swoich nauczycieli doskonalił swoje umiejętności techniczne i zdobył solidne podstawy w tradycyjnym stylu akademickim.

W latach sześćdziesiątych XIX wieku Edgar Degas zaczął zdobywać uznanie i ugruntować swoją pozycję jako profesjonalny artysta. Degas skupiał się na tradycyjnych tematach, takich jak sceny historyczne i mitologiczne, a także portrety i obrazy rodzajowe. Prezentował swoje umiejętności techniczne w tworzeniu bardzo szczegółowych i skrupulatnie wykonanych prac. Degas badał również wpływy starych mistrzów, zwłaszcza podczas swoich podróży do Włoch, gdzie studiował i wchłaniał techniki sztuki renesansowej. Chociaż w tym okresie nie w pełni przyjął styl impresjonistyczny, Degas zaczął eksperymentować z uchwyceniem efektów światła i ruchu w swoich pracach, kładąc podwaliny pod swoje przyszłe eksperymenty i innowacje.

We wczesnych latach Edgar Degas stworzył kilka znaczących i wpływowych dzieł. Do jego słynnych dzieł z tego okresu należą: „Rodzina Bellellich” (1858-1867), „Młodzi Spartanie ćwiczący” (1860), „Orkiestra operowa” (ok. 1870), „Klasa tańca” (ok. 1870). Te wczesne prace Degasa już pokazują jego umiejętności techniczne, dbałość o szczegóły i fascynację fotografowaniem postaci ludzkich w różnych sceneriach. Położyli podwaliny pod tematy i zmiany stylistyczne, które miały zdefiniować jego późniejsze prace.

Edgar Degas - Lekcja tańca, ok. 1870. Olej na drewnie. 19,7 x 27 cm. Muzeum Sztuki Metropolitan

Dojrzały okres

W latach siedemdziesiątych XIX wieku Edgar Degas doświadczył znaczącego rozwoju i wpływów w swojej sztuce. W tym okresie w pełni przyjął ruch impresjonistyczny i zaczął eksperymentować z nowymi technikami i tematyką. Chociaż nie sprzymierzył się ściśle z grupą impresjonistów, brał udział w kilku ich wystawach i podzielał wiele ich artystycznych zasad. Degas wykorzystał luźne pędzle, żywe kolory i przedstawienie współczesnego życia. Starał się uchwycić ulotne efekty światła i atmosfery na swoich obrazach, często skupiając się na scenach tancerzy baletowych, koni wyścigowych i codziennego życia w mieście. Innowacyjne podejście Degasa do kompozycji i jego eksploracja niekonwencjonalnych kątów i technik kadrowania były zgodne z zasadami impresjonizmu. Chociaż zachował swój unikalny styl i tematykę, wkład Degasa w ruch i jego powiązania z innymi artystami impresjonistycznymi umocniły jego miejsce w kanonie impresjonistów. Lata siedemdziesiąte XIX wieku były dla Degasa przełomową dekadą, ponieważ kontynuował udoskonalanie swojego artystycznego podejścia i stał się kluczową postacią w kręgu impresjonistów.

W swoim dojrzałym okresie Edgar Degas zyskał uznanie dzięki wyjątkowemu podejściu do kompozycji, użyciu koloru i umiejętności uchwycenia ulotnych chwil i codziennych scen. Degas intensywnie koncentrował się na świecie baletu, tworząc znaczną liczbę prac przedstawiających tancerzy na różnych etapach prób, występów i momentów zakulisowych. Jego obrazy i rzeźby pokazywały jego mistrzostwo w przedstawianiu ruchu, uchwyceniu wdzięku, opanowania i atletyzmu tancerzy. Dodatkowo Degas rozszerzył swoją tematykę o sceny wyścigów konnych, spotkań towarzyskich, a nawet intymne przedstawienia kąpiących się kobiet.

Edgar Degas - Tancerze ćwiczący przy barze, 1877. Technika mieszana na płótnie. 75,6 x 81,3 cm. Muzeum Sztuki Metropolitan

W latach osiemdziesiątych XIX wieku Edgar Degas nadal rozwijał swój styl artystyczny i odkrywał nowe ścieżki kreatywności. W tym okresie coraz bardziej interesował się przedstawianiem prywatnych i intymnych chwil kobiet w ich domowych warunkach. Stworzył serię prac przedstawiających kobiety kąpiące się, czeszące włosy lub wykonujące inne samotne czynności. Prace te pokazały jego mistrzostwo w kompozycji, użyciu koloru i umiejętności uchwycenia subtelnych niuansów światła i cienia. Dodatkowo Degas zagłębił się w dziedzinę rzeźby, eksperymentując z nowymi materiałami i technikami. Jego rzeźby często przedstawiały tancerzy w dynamicznych pozach, dodatkowo podkreślając jego fascynację uchwyceniem ruchu i ludzkiej postaci. Lata osiemdziesiąte XIX wieku były dla Degasa fazą innowacji i introspekcji, kiedy przesuwał granice swojej artystycznej ekspresji i nadal pozostawiał niezatarty ślad w świecie sztuki.

Niektóre z jego słynnych dzieł z tego okresu to: „Mała tancerka w wieku czternastu lat” (1878-1881), „Pijący absynt” (1875-76), „Tancerze ćwiczący przy drążku” (1877), „Wanna” ( 1886). Te słynne dzieła z dojrzałego okresu Degasa świadczą o jego nieustannej eksploracji ulubionych przez siebie tematów, takich jak balet, ludzka postać i życie codzienne. Odzwierciedlają jego mistrzostwo techniczne, umiejętność wnikliwej obserwacji i umiejętność wychwytywania niuansów światło, ruch i emocje.

Późny okres

W późnym okresie Edgar Degas musiał stawić czoła różnym wyzwaniom, w tym pogarszającemu się wzrokowi i problemom zdrowotnym. W rezultacie przeniósł swoją uwagę z malarstwa na inne media, zwłaszcza pastele, rysunek i rzeźbę. Degas stawał się coraz bardziej eksperymentalny i przesuwał granice tradycyjnych technik artystycznych. Przyjął bardziej spontaniczny i wyrazisty styl, często używając odważnych, żywych kolorów i luźnego pędzla. W swoich późniejszych pracach Degas zgłębiał tematy izolacji, introspekcji i ludzkiej postaci w niekonwencjonalny sposób. Wyprodukował mniej prac i wolał trzymać je w swojej osobistej kolekcji, niż wystawiać je publicznie. Podczas gdy jego produktywność spadła, dzieła Degasa z początku XX wieku nadal prezentowały jego charakterystyczny styl i motywy, demonstrując jego niezachwiane oddanie swojemu rzemiosłu aż do jego śmierci w 1917 roku.

Dziedzictwo Edgara Degasa jest znaczące i trwałe. Jako jedna z wybitnych postaci ruchu impresjonistycznego, Degas odegrał kluczową rolę w przekształceniu świata sztuki. Jego nowatorskie podejście do kompozycji, użycie żywych kolorów i uważna obserwacja współczesnego życia nadal inspirują artystów. Eksploracja przez Degasa tematów, takich jak tancerze baletowi, konie wyścigowe i codzienne sceny, zapewniła świeżą perspektywę, uchwyciła istotę ruchu i przywołała poczucie realizmu. Jego artystyczna spuścizna żyje dzięki ogromnemu dorobkowi, który można znaleźć w muzeach i galeriach na całym świecie, stanowiąc świadectwo jego ogromnego talentu i trwałego wpływu na świat sztuki.

Najbardziej znane dzieła Edgara Degasa

W swoich najsłynniejszych dziełach Edgar Degas stosował głównie styl impresjonistyczny z własnymi odrębnymi wariacjami. Degas miał bystre oko do uchwycenia efektów światła i jego interakcji z przedstawianymi przez niego tematami. Używał żywych kolorów, luźnych pędzli i nacisku na uchwycenie efektów światła i atmosfery. Degas był szczególnie utalentowany w przedstawianiu postaci ludzkich, pokazując swoją umiejętność uchwycenia gestów, póz i ekspresji z dużą dokładnością i wrażliwością. Najbardziej znane postacie Degasa, takie jak tancerze baletowi i konie wyścigowe, zostały przedstawione z dużą dbałością o szczegóły i mistrzowską umiejętnością oddania ruchu. Jego kompozycje często prezentowały asymetrię i niekonwencjonalne kąty, zapraszając widzów do zaangażowania się w scenę. Podczas gdy styl Degasa ewoluował przez całą jego karierę, jego najsłynniejsze prace są przykładem połączenia impresjonizmu, realizmu i jego osobistych innowacji, co czyni go odrębną i wpływową postacią w świecie sztuki.

Jeden z przykładów charakterystycznej mieszanki realizmu i impresjonizmu Edgara Degasa można zobaczyć w „The Dance Class” (1874). Na tym obrazie Degas przedstawia trwającą lekcję baletu, przedstawiając grupę baletnic i ich instruktora w sali prób. Kompozycja ukazuje bystre umiejętności obserwacyjne Degasa i dbałość o szczegóły, gdy przedstawia tancerzy w różnych pozach i fazach ruchu. Obraz emanuje energią i dyscypliną, a miękka, stonowana paleta kolorów dodaje całości atmosfery. Kadrowanie kompozycji, skupiające się na określonej części studia tańca, tworzy intymne i wciągające przeżycie dla widza. Ogólnie rzecz biorąc, „The Dance Class” jest przykładem mistrzostwa Degasa w uchwyceniu istoty jego tematów oraz jego umiejętnego przedstawiania światła i ruchu.

Edgar Degas - Klasa tańca, 1874. Olej na płótnie. Muzeum Sztuki Metropolitan

Innym przykładem, w którym Degas prezentuje swój charakterystyczny styl artystyczny, jest „Pijący Absynt” (1875-76). Obraz przedstawia samotną postać siedzącą przy kawiarnianym stoliku, pochłoniętą działaniem absyntu. Degas stosuje wyciszoną paletę kolorów, używając odcieni zieleni i brązu, które przywołują ponurą i melancholijną atmosferę. Kompozycja charakteryzuje się silnymi ukośnymi liniami tworzonymi przez stół i postawę postaci, nadając scenie poczucie braku równowagi i niepokoju. Degas jest ostrożny w oddawaniu wyrazu twarzy i języka ciała postaci, oddając poczucie izolacji i introspekcji. Poprzez tę grafikę Degas pokazuje swoją zdolność do przedstawiania stanu psychicznego swoich poddanych i odkrywania mroczniejszych aspektów nocnego życia Paryża.

Edgar Degas - L'Absinthe (angielski: Pijący Absynt), 1875-76. Olej na płótnie. 92 × 68 cm. Musée d’Orsay w Paryżu

W swojej słynnej rzeźbie „Mały tancerz w wieku czternastu lat” (1878-1881) Degas przedstawia młodego tancerza baletowego w naturalistyczny i niezrealizowany sposób. Włączył prawdziwe włosy, tkaninę i mieszankę materiałów, aby stworzyć realistyczną reprezentację młoda tancerka. Rzeźba wywołała kontrowersje, kiedy została wystawiona po raz pierwszy, ze względu na odejście od tradycyjnych konwencji rzeźbiarskich i uczciwe przedstawienie tancerki z klasy robotniczej. W „Małym tancerzu czternastu lat” Degas pokazuje swoje zaangażowanie w odkrywanie nowych mediów i przesuwając granice artystycznej ekspresji, umacniając swoją reputację innowacyjnego i wpływowego artysty.

Edgar Degas - Mały tancerz w wieku czternastu lat, 1878-1881. Barwiony wosk pszczeli, glina, metalowa armatura, lina, pędzle, ludzkie włosy, jedwabna i lniana wstążka, bawełniany stanik typu faille, tutu z bawełny i jedwabiu, lniane kapcie, na drewnianej podstawie. Całość bez podstawy: 98,9 x 34,7 x 35,2 cm. Narodowa Galeria Sztuki

W „The Tub” (1886) Degas przedstawia kobietę zanurzoną w wannie, uchwyconą intymną i prywatną chwilę. Obraz ukazuje mistrzostwo Degasa w przedstawianiu światła, ponieważ umiejętnie oddaje grę odbić na powierzchni wody oraz grę światła i cienia na ciele postaci. Kompozycja jest kadrowana, skupiając się wyłącznie na temacie, co wzmacnia poczucie prywatności i wrażliwości. Ta grafika jest przykładem zdolności Degasa do przedstawiania ludzi z wrażliwością i jego mistrzostwa w przedstawianiu niuansów codziennego życia. Poprzez „The Tub” Degas zaprasza widzów do obserwacji prywatnej chwili, wywołując poczucie introspekcji i kontemplacji.

Edgar Degas - The Tub, 1886. Pastel na tekturze. Musée d'Orsay

To tylko kilka przykładów znaczących i różnorodnych prac, które stworzył Edgar Degas, pokazujących jego mistrzostwo w różnych mediach i jego zdolność do uchwycenia niuansów ludzi i ich otoczenia.