Tony Rubino, Portret Mona Lisy del Giocondo Graff Leonarda da Vinci , 2022. Akryl / litografia na płótnie, 61 x 40,6 cm.
Leonardo da Vinci: Mona Lisa
Portret Mona Lisy , znany również jako La Gioconda , jest niezbędnym arcydziełem historii sztuki, wykonanym przez wielkiego mistrza Leonarda da Vinci w latach 1503-1505, przechowywanym w Luwrze w Paryżu. Na obrazie kobieta przedstawiona na pierwszym planie siedzi zwrócona w lewo, z rękami elegancko złożonymi i opartymi na podłokietniku, twarzą zwróconą do przodu i wzrokiem skierowanym w stronę obserwatora. Postać ta wyróżnia się na tle krajobrazu za nią, który, odległy i mniej zdefiniowany, realizowany jest poprzez wykorzystanie perspektywy lotniczej i sfumato, genialnych innowacji technicznych wniesionych przez włoskiego mistrza do świata sztuki. Jednak, aby ujednolicić tę kompozycję, Leonardo nieco zatarł również kontury bohatera dzieła, tworząc atmosferę miękkich kontrastów. Wreszcie, chociaż te innowacje zdecydowanie przyczyniły się do wielkiej popularności obrazu, to za sukcesem Mona Lisy stoi wiele innych powodów, które z pewnością zasługują na zbadanie.
Marc-Ariel Bizeray De La Michellerie (MABDLM), La Gioconda , 2020. Obraz cyfrowy na płótnie, 100 x 70 cm.
Marco Battaglini, Zapomnij o zasadach , 2017. Malarstwo/areografia na płótnie. 85x60 cm.
Mona lisa : powody jej wielkiego sukcesu
Mona Lisa wisząca za kuloodporną szybą w jednej z sal Luwru jest niekwestionowaną ikoną tej instytucji i jednym z głównych powodów jej obecności. Niemniej jednak, wspomniany obraz, raz oglądany z bliska, może również wydawać się w prosty i trywialny sposób małym portretem zwykłej kobiety, skromnie ubranej w ciemny XVI-wieczny strój. W rzeczywistości, wielkiej popularności Mona Lisy nie można przypisać wyłącznie przyczynom czysto technicznym, stylistycznym i estetycznym, ale można ją również znaleźć w specyficznych cechach, okolicznościach i wydarzeniach. W pierwszym rzędzie obraz silnie wyróżnia spojrzenie i ekspresja wizerunku, który zebrany jest we wspomnianym niezapomnianym, enigmatycznym i niejednoznacznym uśmiechu. Tej tajemniczej postawie towarzyszy także inne kontrowersyjne pytanie, a mianowicie, kim byłaby kobieta, którą Leonardo chciałby uwiecznić? Nawiązując do ważnego świadectwa Giorgio Vasari (1511-1574), Mona Lisa mogła być Lisą Gherardini, żoną Francesco Giocondo, bogatego kupca florenckiego zlecającego dzieło, któremu jednak Leonardo nigdy nie dostarczył arcydzieła, które zostało później nabyte przez króla Francji Franciszka I. Co więcej, tajemnicze dzieło jest z pewnością tak sławne dzięki popularności „kontenera”, w którym się znajduje, a mianowicie okazałej instytucji Luwru. Ponadto fakt, że obraz był częścią królewskiej kolekcji Francji i przez krótki czas znajdował się w sypialni Napoleona, nie są danymi bez znaczenia. Aby dodać do tego, co zostało powiedziane, jest sława Leonarda da Vinci, konsekrowanego w XIX wieku jako niekwestionowany geniusz, oraz perypetie związane z kradzieżą Mona Lisy , która w 1911 roku stała się bezprecedensowym wydarzeniem medialnym. Tuż po kradzieży Gioconda z pewnością zwiększyła swoją sławę, nawet jeśli wraz z I wojną światową ta wielka uwaga została szybko pochłonięta. Później arcydzieło wróciło do mody dzięki remake'owi Duchampiana z 1919 roku, który zapoczątkował nurt słynnych remake'ów, które uczyniły dzieło ikoną. W rzeczywistości, po francuskim mistrzu, inni wielcy artyści przedstawili swoją osobistą interpretację malarstwa Leonarda, tacy jak Andy Warhol, Basquiat, Botero, a nawet najbardziej współczesny artysta uliczny Bansky. Podsumowując, sukces Mona Lisy polega na połączeniu czynników stylistycznych, technicznych, historycznych, medialnych i historyczno-artystycznych, które nadały dziełu status nieśmiertelnej ikony.
Pookky (Francky Art), Mona trop pop , 2017. Akryl / spray / tusz / lakier / marker / kolaż na płótnie, 116 x 73 cm.
Jamie Lee, Mona Lisa, 2020. Akryl na płótnie, 80 x 60 cm.
Mona Lisa : współczesne interpretacje
Jamie Lee: Mona Lisa
Podobnie jak najważniejsi mistrzowie, artyści Artmajeur chcieli zreinterpretować Mona Lisę Leonarda da Vinci, eksplorując ten temat na różne sposoby, odwołując się czasem do elementów stylistycznych wywodzących się z poszczególnych nurtów artystycznych, innym razem z cierpką ironią lub aktualizując dzieło czyli przekształcenie go w manifest współczesności. Pierwsza z tych intencji została zrealizowana przez artystyczne eksperymenty Jamiego Lee, który stanął przed Mona Lisą , wyraźnie nawiązując do komiksowego pop-artu Roya Lichtensteina. Jednak w ramach tego ostatniego ruchu artystycznego to Andy Warhol dokonał reinterpretacji Giocondy , tworząc na początku lat sześćdziesiątych różne wersje, wśród których Trzydzieści są lepsze niż te z lat 1963-64. W twórczości Warhola jednak seryjna reprodukcja tematu, mająca na celu nawiązanie do społeczeństwa konsumpcyjnego, nieuchronnie wiąże się z utratą wyjątkowości i „świętości” dzieła sztuki. Jest to zupełnie inne niż cel realizowany przez Lee, który chce oddać hołd włoskiemu arcydziełu, tworząc nowe dzieło, unikalne i kultowe, charakteryzujące się starannym i wyrafinowanym oddaniem kształtów, objętości i kolorów.
Bogdan Botofei, Wolność #1, 2021. Sztuka cyfrowa, kilka dostępnych formatów.
Bogdan Botofei: Wolność nr 1
O najbardziej ironicznych i lekceważących interpretacjach Mona Lis a, odwaga śmiałości wyróżnia dzieło artysty Artmajeur, Botofei, zatytułowane Fredom #1 , gdzie do nowej i potwornej Giocondy dodaje się kilka surrealistycznych wizji, które są pomieszane ze szczegółami współczesnego świata, zapewne z zamiarem nawiązania do zła, przywar, agresywności i obcości naszych czasów. Ten rodzaj artystycznego, prowokacyjnego i krytycznego śledztwa, realizowanego za pomocą współczesnych technik cyfrowych, jest bardzo bliski próbie donosu kryjącej się za inną Mona Lisą , wąsatą Marcela Duchampa. W rzeczywistości francuskie arcydzieło, któremu towarzyszy napis „LHOOQ”, czyli „jest gorąca w dupie”, chciało symbolicznie przekształcić Giocondę w rodzaj złośliwej „prostytutki”, aby potępić utowarowienie sztuki i wynikająca z tego pasywacja społeczeństwa.
Gilles Papineau, Mona Lisa, 2018. Grafika cyfrowa, kilka dostępnych formatów.
Gilles Papineau: Mona Lisa
Jeśli chodzi o artystów Artmajeur, którzy chcieli wznowić twórczość włoskiego geniusza w bardziej „klasyczny” i „wierny” sposób, ale nawiązując do technik artystycznych i współczesnego gustu, jako przykład możemy wziąć Mona Lisę Gillesa. Papineau. W rzeczywistości ta Gioconda , stworzona przy użyciu nowoczesnego malarstwa cyfrowego, reprezentuje bardzo aktualną wersję arcydzieła Leonarda, gdzie idealnie wypolerowana i błyszcząca twarz niemal wydaje się nawiązywać do efektu „liftingu”. Zapewne dzieło chciało być lustrem naszych czasów i nawiązywać do współczesnych poszukiwań estetycznej doskonałości, które w tym przypadku nie oszczędziły nawet największych arcydzieł sztuki. Wreszcie, te cechy zbiegają się również w tworzeniu bezprecedensowego rodzaju „realizmu”, który reprezentuje rodzaj cyfrowej ewolucji da Vinci.
Olimpia Gaia Martinelli
