LEVENDIGE ZONSOPGANG (UITGEREKT) (2024) Schilderij door Nadiia Antoniuk
Waarom expressionisme? Een brug tussen de artistieke culturen van Duitsland en Oostenrijk
Onder de kunststromingen die zich zowel in Duitsland als in Oostenrijk sterk ontwikkelden, behoren tot de belangrijkste het expressionisme, het Bauhaus en de Weense Secession. Het vergelijken van het Duitse en Oostenrijkse expressionisme is gemakkelijker dan het vergelijken van het Bauhaus en de Weense Secession. In feite had het expressionisme een wijdverbreide en diepe indruk in zowel Duitsland als Oostenrijk, met een aanzienlijk aantal kunstenaars en werken die parallel kunnen worden geanalyseerd. Deze beweging kwam tot uiting in verschillende kunstvormen zoals schilderkunst, beeldhouwkunst en grafische kunst, en in beide landen deelden expressionistische kunstenaars vergelijkbare doelen, zoals het verkennen van de menselijke conditie en het uiten van innerlijke emoties, zij het met lokale en persoonlijke nuances. Vervolgens wordt duidelijk hoe het expressionisme een bredere gemeenschappelijke basis biedt voor vergelijking tussen Duitsland en Oostenrijk, terwijl het Bauhaus en de Weense Secession, die meer van elkaar verschillen qua bedoelingen, historische contexten en onderliggende filosofieën, de taak lastiger en complexer zouden maken.
MISIFUX (2024)Dipinto van Eva Hidalgo
Kleuren geladen met gevoel: het expressionisme begrijpen
Het expressionisme, een kunststroming die zijn oorsprong vond in verschillende steden in Duitsland, ontstond als reactie op de groeiende bezorgdheid over de steeds disharmonieuzere relatie van de mensheid met de wereld en het verlies van gevoelens van authenticiteit en spiritualiteit. Het expressionisme ontstond gedeeltelijk als reactie op het impressionisme en de academische kunst en putte grote inspiratie uit de symbolistische stromingen van het einde van de 19e eeuw. Kunstenaars als Vincent van Gogh, Edvard Munch en James Ensor, met hun voorliefde voor het vervormen van vormen en het gebruik van intense kleuren, hadden een diepgaande invloed op de expressionisten, waardoor ze een verscheidenheid aan angsten en verlangens konden uiten.
Het was precies de komst van het expressionisme die nieuwe normen inluidde bij het creëren en beoordelen van kunst. Dit laatste zou van binnenuit de kunstenaar moeten voortkomen, in plaats van uit de representatie van de externe visuele wereld, en het criterium voor het evalueren van de kwaliteit van een kunstwerk werd het karakter van de gevoelens van de kunstenaar, in plaats van een analyse van de compositie. Expressionistische kunstenaars gebruikten vaak wervelende, golvende en ‘overdreven’ uitgevoerde penseelstreken bij de weergave van hun onderwerpen. Deze technieken waren bedoeld om hun turbulente emotionele toestand over te brengen als reactie op de zorgen van de moderne wereld.
De bovengenoemde benadering van kunst moet ook worden opgevat als een krachtig instrument van sociale kritiek, waarin representaties van de moderne stad vaak vervreemde of noodlijdende individuen omvatten – een psychologisch bijproduct van de recente verstedelijking – die werden gebruikt om commentaar te geven op de rol van het kapitalisme in de wereld van de kunst. de emotionele afstand tussen individuen binnen stedelijke contexten.
Het expressionisme bracht dus niet alleen een revolutie teweeg in de artistieke en visuele benaderingen, maar bood ook diep stof tot nadenken over de wereld, waardoor de spanningen en tegenstellingen van het moderne leven duidelijk werden.
Ten slotte is het vanuit chronologisch perspectief belangrijk om te benadrukken hoe de klassieke fase van de expressionistische beweging, die ongeveer duurde van 1905 tot 1920, zich over heel Europa verspreidde en vervolgens vele individuen en groepen beïnvloedde, waaronder het abstract expressionisme, het neo-expressionisme en het de Londense School. Over de hedendaagse wereld gesproken: door zijn intense beeldtaal en vermogen tot emotionele expressie blijft het expressionisme een krachtige stem in de hedendaagse figuratieve dialoog.
KAZUMI TAUPE - FRAU IN GRÜN, OKER, SCHWARZ ERNST (2022) Schilderij door Carolyn Mielke (carografisch)
Duits expressionisme: oorsprong, ontwikkeling en kenmerken van een revolutionaire beweging
Het Duitse expressionisme had zijn wortels in het begin van de 20e eeuw en markeerde diep het artistieke landschap met twee van zijn belangrijkste groepen, "Die Brücke" (De Brug) en "Der Blaue Reiter" (De Blauwe Ruiter).
De groep Die Brücke, opgericht in 1905 in Dresden, had tot doel de klassieke neoromantische schilderkunst te verbinden met nieuwe uitdrukkingsvormen die later zouden worden geïdentificeerd met het expressionisme. De leden van Die Brücke zochten naar een meer authentieke en intense kunst, die reflecteerde op de eenzaamheid, vervreemding en spanningen van het moderne leven. Ze gebruikten krachtige grafische lijnen en levendige, verzadigde kleuren om hun innerlijke visie uit te drukken, waarbij ze hun werken vaak concentreerden op dynamische, emotioneel geladen stedelijke scènes. De belangrijkste exponenten van Die Brücke waren Ernst Ludwig Kirchner, Erich Heckel, Karl Schmidt-Rottluff, Fritz Bleyl, Emil Nolde en Max Pechstein.
In 1911 werd in München Der Blaue Reiter geboren, opgericht door Vasily Kandinsky en Franz Marc. Deze groep onderscheidde zich door een meer abstracte en spirituele benadering van kunst. Der Blaue Reiter richtte zich minder op de weergave van de externe realiteit en meer op de uitdrukking van spirituele en interne dynamiek. Deze beweging legde minder nadruk op sociale spanningen en meer op universele harmonie, waarbij ze het gebruik van kleur en vorm onderzocht om pure en diepe emoties uit te drukken.
Terwijl Die Brücke de nadruk legde op een rauwe en directe weergave van de menselijke ervaring, gekenmerkt door scherpe en soms brutale sociale kritiek, neigde Der Blaue Reiter naar een meer lyrische en abstracte kijk op het bestaan, vaak losgekoppeld van de directe representatie van de materiële wereld. Der Blaue Reiters benadering van het abstractionisme legde de basis voor toekomstige artistieke stromingen die zich na de Eerste Wereldoorlog ontwikkelden.
Denk je dat ik meesters als Otto Dix vergeten ben? Na de oorlog evolueerde het expressionisme naar een uiterst realistische stijl, gekenmerkt door een ongekende hardheid, gepaard gaande met brutaliteit en schokkende voorstellingen. Deze kwaliteiten zijn juist terug te vinden in de kunst van Otto Dix, maar ook in de werken van Max Beckmann en George Grosz.
STILLEVEN (2018) Schilderij van Borys Buryak
Oostenrijks expressionisme: geschiedenis, kenmerken en exponenten
Het Oostenrijkse expressionisme kwam rond 1909-1910 tot leven in Wenen, met sleutelfiguren als Oskar Kokoschka en Egon Schiele die de schilderkunst naar nieuwe emotionele grenzen duwden, bereikt door middel van intens persoonlijke portretten. De beweging eindigde tragisch als gevolg van de verwoestingen van de Eerste Wereldoorlog en de Spaanse griepepidemie die Europa trof, wat leidde tot de vroegtijdige dood van meesters als Gustav Klimt en Schiele zelf. Deze periode van intense artistieke creativiteit werd verder gekenmerkt door de ineenstorting van het Oostenrijks-Hongaarse rijk en de diepe politieke onzekerheden van die tijd.
Het Weense expressionisme onderscheidt zich door zijn intense verkenning van de menselijke figuur, waarbij het lichaam wordt gebruikt als voertuig voor extreme emotionele weergave, vaak verankerd in specifieke gevoelens en stemmingen. In een context waarin abstracte stromingen de kunstscène domineerden, herontdekten deze kunstenaars het belang van onderwerpen, waarbij ze krachtige penseelstreken en dynamische vormen gebruikten om 'expressie' in hun werken te brengen.
Ernst Ludwig Kirchner, Marzella, 1909 - 1910. Olieverf op doek, 76×60 cm. Museet, Stockholm.
Egon Schiele, Twee kleine meisjes, 1911.
Vergelijking van "Marzella" van Ernst Ludwig Kirchner en "Two Little Girls" van Egon Schiele
De werken "Marzella" van Ernst Ludwig Kirchner en "Two Little Girls" van Egon Schiele illustreren, ondanks dat ze beide geworteld zijn in het expressionisme, verschillende en persoonlijke benaderingen van de weergave van de jeugd.
"Marzella", geschilderd tussen 1909 en 1910, toont een gedurfde verkenning van het vrouwelijke portret. Kirchner gebruikt zure kleuren als groen en oranje, waardoor een visueel contrast ontstaat dat sterk afwijkt van de sereniteit die kenmerkend is voor jeugdportretten. Het onderwerp, een naakt meisje, zit met haar handen gekruist over haar schaambeen, in een gebaar dat doet denken aan Edvard Munchs 'Puberteit', maar met een veel ondeugendere en zelfbewustere houding. De setting, versterkt door kussens en decoratieve objecten, samen met het gebruik van felle kleuren en "vervormde" vormen, draagt bij aan een sfeer van decadente luxe. Kirchner drukt op dit doek een kritiek uit op de hypocrisie en corruptie van de hedendaagse samenleving, die de rusteloosheid van de moderne mens weerspiegelt.
Aan de andere kant geeft "Two Little Girls" uit 1911 uitdrukking aan Schiele's diepe interesse in de psyche en onschuld van het kind, waarbij hij zijn onderwerpen behandelt met een gevoel van introspectief realisme en kwetsbaarheid. Schiele, die zichzelf omschreef als een 'eeuwig kind', legt de emotionele complexiteit van het opgroeien vast via zijn jonge modellen, die hij portretteert met een grimmig maar vaak kuis figurativisme. De twee meisjes, afgebeeld in natuurlijke, ontspannen poses, drukken een rust en spontaniteit uit, die contrasteren met de emotionele intensiteit die meer typerend is voor Schiele's werken, evenals de ontremming die gedeeltelijk waarneembaar is in 'Marzella'.
2 (2019)Schilderij van Ramadan Hussien
SITZENDE IM GRÜNEN KLEID (2020)Tekening door Barbara Kroll
Duits en hedendaags Oostenrijks expressionisme: vrouwelijke onderwerpen vergeleken
"2" van Ramadan Hussien en "Sitzende im grünen kleid" van Barbara Kroll zijn twee kunstwerken van kunstenaars die in Oostenrijk en Duitsland werken, ontworpen om unieke en diep persoonlijke perspectieven op de vrouwelijke figuur te bieden, terwijl ze een diepe verbinding met de expressionistische traditie behouden.
Het werk van Ramadan Hussien, een Syrische kunstenaar die in Oostenrijk woont, is ontstaan door het gebruik van acryl en houtskool op canvas om een ‘polychromatisch’ beeld te creëren dat is ontworpen om de emotionele essentie en complexiteit van het vrouwelijke onderwerp vast te leggen. De felle kleuren en ‘vervormde’ vormen worden juist gebruikt om intense gevoelens uit te drukken, waarschijnlijk verwijzend naar de gemoedstoestand van innerlijke kwelling van de beeltenis. Om dit laatste aspect weer te geven, combineerde Hussien ook gedeeltelijk abstracte details met figuratieve elementen, waardoor een diepe innerlijkheid werd ontbloot die verder gaat dan louter visuele representatie. Ten slotte brengen de overheersende tinten groen, blauw en roze energie en beweging in de introspectieve compositie, die op een vloeiende en dynamische manier samenvloeien.
Aan de andere kant hanteert Barbara Kroll, een Duitse kunstenaar, een meer ‘kale’ en ‘minimalistische’ benadering in het werk ‘Sitzende im grünen Kleid’, waar de witte steun onder de dikke lijn vandaan komt, bedoeld om een andere vrouwelijke vorm te genereren. . Dit laatste ontstond door een combinatie van conté, acryl op papier en mixed media, waarmee Kroll de kwetsbaarheid en reflexiviteit van haar onderwerp onderzocht, soms doordrenkt van vage lijnen. Wat betreft het kleurgebruik blijkt de Duitse echter wederom terughoudender en synthetischer te zijn dan haar Oostenrijkse collega, aangezien ze alleen gebruik maakt van blauw, groen en rood, die in lijnen of in achtergronden zijn verdeeld.
Vervolgens wordt duidelijk hoe, hoewel beide werken een intense verkenning van menselijke expressie en beeldtaal demonstreren, Hussien heldere kleuren en gedurfde vormen gebruikt om een grotere emotionele beweging over te brengen, terwijl Kroll een smaller palet en vloeiende lijnen gebruikt om een overheersend introspectief karakter op te roepen. stilte.
NAAKT 2 (2019)Schilderij van Borys Buryak
DE GELE BLOEM (2022)Schilderij van Victoria Cozmolici
Twee andere expressionistische werken over een vrouwelijk onderwerp zijn "Nude 2" van Borys Buryak en "The Yellow Flower" van Victoria Cozmolici. Beginnend met Borys Buryak heeft de in Oostenrijk gevestigde kunstenaar een staande naakte vrouwenfiguur gecreëerd, gericht op het tot leven brengen van een sensuele lyriek, gecombineerd met een intieme sfeer met een zeer introspectieve smaak. In feite is het juist in de sensualiteit van een slecht verlicht interieur dat de mooie naakte vrouw ons bijna de rug toekeert, haar handen opsteekt alsof ze iets interessants voor het raam heeft gezien, waarschijnlijk verwant aan, of genezend, de drama's van haar eenzame hart.
Wat Victoria Cozmolici betreft, de schilder, een inwoner van Duitsland, heeft 'The Yellow Flower' gemaakt, een werk met een zittende naakte vrouwenfiguur. De emotionele intensiteit van het onderwerp wordt nu niet weergegeven door halfschaduw, maar integendeel door een levendig palet en energieke penseelstreken. Het zijn deze laatste die vorm geven aan een figuur omringd door blauwe, gele, groene en bruine tinten, gecombineerd om zowel figuratieve elementen als abstracte elementen zoals gedachten te smeden.
Ten slotte wordt het duidelijk hoe verwante bewegingen van de ziel verschillend worden weergegeven door de twee schilderijen, die ons kunnen laten nadenken over hoe de stroom van gedachten ons in elke context kan bereiken...
Olimpia Gaia Martinelli
