Edvard Munch - De Schreeuw, 1893. Tempera en waskrijt op board, 91 x 73,5 cm. Nationaal Museum voor Kunst, Architectuur en Design, Oslo, Noorwegen.
Wie was Edvard Munch?
Edvard Munch was een Noorse schilder en graficus die leefde van 1863 tot 1944. Munch werd geboren in Løten, Noorwegen, en groeide op in Oslo. Hij studeerde kunst in Oslo en Parijs en werd sterk beïnvloed door de symbolistische beweging en het werk van kunstenaars als Paul Gauguin en Vincent van Gogh. Hij is vooral bekend om zijn emotioneel geladen en psychologisch intense werken, die vaak thema's als liefde, dood en existentiële angst verkenden.
Het vroege werk van Munch werd gekenmerkt door een gevoel van duisternis en wanhoop, een weerspiegeling van zijn eigen persoonlijke strijd met ziekte, armoede en verlies. Hij kreeg erkenning in de jaren 1890 met een serie schilderijen die bekend staat als de "Frieze of Life". Munch gebruikte de naam "The Frieze of Life" om een serie schilderijen te beschrijven die tussen 1893 en 1917 was gemaakt en waarin de thema's liefde, ziekte en dood werden verkend. Deze categorie omvat bekende werken zoals "The Scream", "Madonna", "Vampire", "Angst", "Melancholy", "Death in the Sickroom", en vele andere. De serie toont de stadia van het bestaan van een individu vanaf de geboorte tot de dood, en wordt algemeen beschouwd als een van de belangrijkste werken van Munch.
De serie is verdeeld in vier delen: "The Childhood of Man", "The Life of Man", "Love" en "Death" en elke sectie bevat verschillende schilderijen. "The Frieze of Life" is geïnspireerd door Munch's eigen persoonlijke ervaringen en worstelingen, waaronder de dood van verschillende familieleden en zijn eigen periodes van ziekte en depressie. De serie valt op door zijn krachtige emotionele inhoud en levendige, expressieve stijl, die vaak gedurfde kleuren en vervormde vormen gebruikt om een gevoel van intense psychologische onrust over te brengen.
"The Frieze of Life" heeft een grote invloed gehad op de ontwikkeling van moderne kunst en heeft een aantal kunstenaars en stromingen beïnvloed, waaronder het expressionisme en het surrealisme. De serie blijft dienen als bewijs van Munch' blijvende nalatenschap als kunstenaar en zijn toewijding om zijn werk te gebruiken om de meest diepgaande facetten van levenservaringen te verkennen.
Gedurende zijn hele carrière bleef Munch experimenteren met nieuwe stijlen en technieken, waaronder houtsneden en lithografie. Hij creëerde ook een aantal openbare muurschilderingen, met name voor de Universiteit van Oslo.
Het werk van Munch had een grote invloed op de ontwikkeling van het expressionisme en andere moderne kunststromingen, en wordt nog steeds bewonderd en bestudeerd. Zijn beroemdste werk is waarschijnlijk 'The Scream', een schilderij dat een iconisch symbool is geworden van menselijke angst en existentiële wanhoop.
Edvard Munch - Zelfportret. Tussen de klok en het bed, 1940-1943. Olieverf op canvas. 149,5 x 120,5 cm. Munchmuseum, Oslo, Noorwegen
De Schreeuw
"The Scream" is een beroemd schilderij gemaakt in 1893. De inspiratie voor het schilderij kwam van een persoonlijke ervaring die Munch had tijdens een wandeling langs een fjord in Oslo, Noorwegen. Terwijl hij liep, schreef Munch later in zijn dagboek, voelde hij een "grote, oneindige schreeuw" door de natuur gaan. Hij had het gevoel dat de natuurlijke wereld om hem heen doordrongen was van een gevoel van angst en angst, en dat dit gevoel naar hem terugkaatste. Het schilderij is bedoeld om dit gevoel van existentiële angst en angst vast te leggen, waarbij de centrale figuur in het schilderij lijkt te zijn in de greep van een schreeuw of een kreet van wanhoop. De achtergrond van het schilderij, met zijn wervelende wolken en rode lucht, draagt bij aan het algehele gevoel van onbehagen en spanning.
Munch staat bekend om zijn emotioneel geladen en psychologisch intense werken, die vaak thema's als liefde, dood en existentiële angst verkenden. "The Scream" wordt algemeen beschouwd als een iconische weergave van menselijke angst en existentiële angst, en is een van de meest herkenbare kunstwerken ter wereld geworden. De gekwelde figuur op het schilderij is geïnterpreteerd als een weergave van het isolement en het gevoel van wanhoop van het moderne individu tegenover een onverschillig en onverschillig universum.
Versies van De Schreeuw
Edvard Munch creëerde in de loop van zijn carrière verschillende versies van "The Scream". Hier zijn de meest opvallende versies:
- 1893 Schilderij: De beroemdste versie van "The Scream" is een schilderij gemaakt in 1893 met olie, tempera en pastel op karton. Dit schilderij bevindt zich in de National Gallery of Norway in Oslo.
- 1893 Pastel: Munch creëerde in 1893 ook een pastelversie van "The Scream". Deze versie wordt beschouwd als de meest levendige en expressieve van alle versies en is ondergebracht in een privécollectie.
- 1895 Schilderij: In 1895 creëerde Munch een andere versie van "The Scream" met olieverf op canvas. Deze versie bevindt zich in de National Gallery of Norway in Oslo.
- 1910 Schilderij: In 1910 creëerde Munch een vierde versie van "The Scream" met behulp van tempera op karton. Deze versie wordt beschouwd als de meest sombere en introspectieve van alle versies en is ondergebracht in het Munch Museum in Oslo.
Elke versie van "The Scream" heeft zijn eigen unieke kwaliteiten en nuances, maar ze delen allemaal dezelfde angstaanjagende beelden en emotionele intensiteit.
In de populaire cultuur
"The Scream" heeft een grote invloed gehad op de populaire cultuur. Er wordt naar verwezen en er wordt geparodieerd in tal van films, tv-shows, advertenties, emoji en andere vormen van media. "The Scream" is het onderwerp geweest van talloze reproducties en aanpassingen in de populaire cultuur, waaronder parodieën, advertenties en zelfs emoji's. Het blijft een van de meest herkenbare en meest gereproduceerde kunstwerken ter wereld.
Een van de beroemdste verwijzingen naar "The Scream" is in de film Home Alone, waarin het personage Kevin McCallister zijn handen op zijn gezicht legt en schreeuwt in een houding die doet denken aan het schilderij. Het beeld is iconisch geworden en wordt vaak gebruikt in komische contexten om frustratie of paniek aan te duiden.
In het tv-programma The Simpsons is er een aflevering waarin het personage Marge Simpson wordt achtervolgd door een gigantische versie van 'The Scream'. Er wordt ook naar het schilderij verwezen in andere tv-shows zoals Futurama en The Office.
Er wordt ook naar het artwork verwezen in de muziek, met muzikanten als Pink Floyd, Eminem en Björk die afbeeldingen van "The Scream" in hun albumhoezen en muziekvideo's verwerken. De band Radiohead gebruikte bijvoorbeeld een versie van "The Scream" als albumhoes voor hun album Kid A, en de videoclip voor Madonna's nummer "Frozen" bevat beelden die op het schilderij zijn geïnspireerd.
"The Scream" is ook gebruikt in reclamecampagnes, zoals een campagne voor M&M's-snoepjes waarbij de snoepjes gillend worden getoond in dezelfde pose als de centrale figuur op het schilderij.
Het schilderij is op talloze manieren geparodieerd en opnieuw bedacht, met versies van het schilderij met populaire stripfiguren, beroemdheden en zelfs dieren.
Over het algemeen is "The Scream" een blijvend symbool geworden van verontrustende en existentiële angst in de mensheid, dat in de loop der jaren talloze aanpassingen en interpretaties heeft geïnspireerd.
De kritiek van de Schreeuw
"The Scream" van Edvard Munch is door de jaren heen het onderwerp geweest van veel kritische analyse en interpretatie. Hier zijn enkele van de meest opvallende kritiek op het schilderij:
- Gebrek aan technische vaardigheid: sommige critici hebben betoogd dat Munch's gebruik van gedurfde, expressieve penseelstreken en vervormde vormen blijk geeft van een gebrek aan technische vaardigheid en artistieke finesse.
- Overbelichting: "The Scream" is zo'n iconisch beeld geworden in de populaire cultuur dat sommige critici beweren dat de ware betekenis en het belang ervan zijn afgezwakt door de overbelichting.
- Gebrek aan specificiteit: de figuur in "The Scream" is niet duidelijk gedefinieerd of specifiek, waardoor sommige critici beweren dat het kunstwerk overdreven dubbelzinnig is en een duidelijk verhaal of boodschap mist.
- Afgeleid van andere kunstenaars: sommige critici hebben betoogd dat "The Scream" een afgeleide is van andere kunstenaars en bewegingen, zoals het expressionisme en het symbolisme.
Ondanks deze kritiek blijft "The Scream" een van de meest gevierde en iconische kunstwerken ter wereld. De krachtige emotionele inhoud, levendige beelden en blijvende nalatenschap blijven het publiek over de hele wereld inspireren en boeien.
Selena Mattei
