Henri Dauman, geboren op 5 april 1933 in Montmartre en overleden op 13 september 2023 in Long Island, was een prominente figuur in de hedendaagse fotografie. Dauman, van Franse afkomst, maakte zijn stempel op de fotojournalistiek met foto's gepubliceerd in Life, Newsweek en The New York Times Magazine, evenals in Paris Match en Magnum Photos. Zijn iconische foto van Jacqueline Kennedy op de begrafenis van John F. Kennedy werd beroemd gemaakt door Andy Warhol. Als verdediger van de rechten van fotografen in de VS werd Dauman's werk later in zijn leven gevierd met de retrospectieve "The Manhattan Darkroom" in het Palais d'Iéna in 2014 en de biografische film "Looking Up" in 2018. Zijn invloed blijft voortbestaan door zijn belangrijke bijdragen en unieke artistieke visie.
Biografie van de kunstenaar: Henri Dauman
Henri Dauman, geboren op 5 april 1933 in Montmartre, Parijs, is een invloedrijke figuur in de hedendaagse fotografie. Als zoon van Charles Isaja Dauman, een Poolse immigrant en straatverkoper, en Annette Channa Blumenfeld, werden Henri's vroege jaren gekenmerkt door ontberingen. In 1941 werd zijn vader gedeporteerd en vermoord in Auschwitz, terwijl Henri en zijn moeder gevangenneming ontliepen in verschillende schuilplaatsen in bezet Frankrijk. Na de oorlog herenigde Henri zich met zijn moeder in Parijs, alleen om nog meer tragedie te ondergaan met haar vroegtijdige dood. Hij werd in weeshuizen geplaatst en begon zijn leertijd als fotograaf in Courbevoie. In 1950 verhuisde Dauman naar New York om bij zijn Amerikaanse oom te wonen. Daar begon hij aan zijn fotografiecarrière, waarbij hij de levendige essentie van de stad en haar sterren vastlegde. Zijn vroege werk voor France-Amérique en andere tijdschriften leidde tot belangrijke opdrachten bij Paris Match en Magnum Photos. Dauman's doorbraak kwam met zijn iconische afbeelding van Jacqueline Kennedy bij de begrafenis van president John F. Kennedy, een foto die Andy Warhol's beroemde "Sixteen Jackies" inspireerde. Gedurende de jaren 60 documenteerde Dauman het transformatieve sociale, politieke en culturele landschap van Amerika, van het Kennedy-tijdperk tot de opkomst van Pop Art en Minimalisme. Zijn levendige, filmische stijl leverde hem een prominente plaats op in publicaties zoals Life en The New York Times Magazine.
Ondanks zijn succes bleef Dauman vaak in de schaduw van de beroemdheden die hij fotografeerde. Zijn foto's van Marilyn Monroe, Elvis Presley, Louis Armstrong en Brigitte Bardot zijn een integraal onderdeel geworden van de visuele geschiedenis van de jaren 60. Hoewel zijn collega's zijn bijdragen erkenden, werd Daumans werk pas later in zijn carrière breed gevierd door het publiek. In 2002 nam hij deel aan een collectieve tentoonstelling in Tate Liverpool, maar pas in 2014 kreeg hij grote erkenning in Frankrijk. De retrospectieve The Manhattan Darkroom in het Palais d'Iéna in november 2014 markeerde de eerste grote solotentoonstelling van Daumans werk, met bijna 250 foto's, zowel iconisch als nog nooit eerder vertoond. De tentoonstelling trok veel aandacht van de media en werd gerangschikt onder de top vijf Parijse tentoonstellingen van het jaar. Na dit succes werd Daumans werk tentoongesteld in Chalon-sur-Saône, Courbevoie en het William Breman Jewish Heritage & Holocaust Museum in Atlanta.
De late erkenning van Daumans werk werd verder benadrukt door de documentaire Henri Dauman: Looking Up , geregisseerd door Peter Kenneth Jones en in première gegaan op het Hampton Film Festival in 2018. De documentaire leidde tot daaropvolgende tentoonstellingen in Los Angeles en Levallois-Perret, en verdere lof in de VS en Frankrijk. Ondanks dat hij zeven decennia in New York woonde, koos Dauman ervoor om geen Amerikaans staatsburgerschap aan te nemen. Zijn 90e verjaardag werd gevierd met een tentoonstelling in Los Angeles, waar nieuwe prints, waaronder die van Elvis Presley, werden onthuld. Henri Dauman overleed op 12 september 2023 op Long Island, New York. Zijn laatste retrospectief staat gepland voor februari 2024 in het Musée de la Photographie Charles Nègre in Nice. Daumans nalatenschap blijft voortbestaan door zijn opvallende visuele verhalen en zijn impact op de moderne fotografie. Zoals hij treffend zei: "Fotografie is een medium waarbij geen woorden worden gesproken, maar alles wordt gezegd. Als het oog luistert, spreken de ogen."
Korte geschiedenis van de fotografie in de Verenigde Staten van Amerika
De praktijk en waardering van fotografie in de Verenigde Staten begon in de 19e eeuw, na de introductie van het daguerreotypieproces vanuit Frankrijk in 1839. Deze vroege vorm van fotografie, naar de VS gebracht door de Engelsman DW Seager, werd snel overgenomen en gepromoot door Samuel Morse, die het potentieel ervan zag voor het getrouw reproduceren van visuele beelden. De eerste commerciële portretgalerij in het land, geopend door Alexander Walcott en John Johnson in 1840, markeerde het begin van de commerciële aanwezigheid en toegankelijkheid van fotografie. In eerste instantie richtte het medium zich sterk op portretten, met lange belichtingstijden waarbij onderwerpen onbeweeglijk moesten blijven, wat de daguerreotypie zowel een technische als financiële verplichting maakte. Ondanks deze uitdagingen bood de daguerreotypie een nieuwe en relatief betaalbare manier voor mensen om hun gelijkenis vast te leggen in vergelijking met geschilderde portretten. Het veld zag een grote doorbraak in 1866 met de introductie van kleurenfotografie, maar het was in de jaren 1880 dat fotografie echt de massa begon te bereiken. De Kodak-camera van George Eastman, geïntroduceerd in 1888, bracht een revolutie teweeg in het medium met zijn gebruiksgemak en draagbaarheid, waardoor gewone mensen hun eigen foto's konden maken en ontwikkelen. Deze innovatie maakte fotografie niet alleen toegankelijker, maar transformeerde het ook van een gespecialiseerde kunstvorm in een populaire en wijdverspreide activiteit, wat de manier waarop mensen hun leven documenteerden en deelden fundamenteel veranderde.
Jackie Kennedy Iconisch (1963) door Henri Dauman
Henri Dauman, Jackie Kennedy Iconic, 1963). Fotografie, Niet-gemanipuleerde fotografie / Digitale fotografie op papier, 40 cm x 50 cm.
In deze angstaanjagend suggestieve prent van Henri Dauman vereeuwigt de foto Jackie Kennedy Iconic een plechtig hoofdstuk uit de Amerikaanse geschiedenis met diepe elegantie. Vastgelegd te midden van de schaduwen van verdriet, portretteert de afbeelding Jacqueline Kennedy en een aangrijpende stoet van rouwenden, waaronder Robert en Edward Kennedy, die zich een weg banen door de sombere straten van Washington, DC, richting St. Matthew's Cathedral. De compositie is een meesterlijke studie in zowel menselijke emotie als historische ernst, omlijst met een delicate balans van eerbied en stilte. Daumans lens, een stille toeschouwer, onthult het gewicht van verdriet door de nauwgezette opstelling van figuren - elk gezicht een portret van stille angst, elke stap echoot de enormiteit van het verlies dat de natie voelde. De foto, met een formaat van 40x50 cm, omarmt zijn onderwerpen met een intieme nabijheid, waardoor de kijker in de rauwe, ongepolijste realiteit van de collectieve rouw van een natie kan turen. De gedempte tonen en zachte focus brengen een diep gevoel van diepte en tijdloosheid over, terwijl de omlijsting en het glas de vluchtige kwaliteit van dit vluchtige moment behouden. Als een niet-gemanipuleerde digitale reproductie op Canson Infinity Baryta-papier, is de print een bewijs van Daumans vermogen om een enkelvoudig moment om te vormen tot een blijvend symbool van waardigheid en verdriet. Deze eerste editie van slechts twaalf, gescand van de originele transparantie en gepresenteerd in zijn ongerepte lijst, is niet alleen een visueel verslag, maar ook een welsprekend verhaal van een aangrijpend historisch moment, dat resoneert met de echo's van een vervlogen tijdperk.
Andy Warhol, Supermarkt (1964) door Henri Dauman
Henri Dauman, Andy Warhol, Supermarket , 1964. Fotografie, Niet-gemanipuleerde fotografie / Digitale fotografie op papier, 50 cm x 40 cm.
Andy Warhol, Supermarket (1964) van Henri Dauman is een opvallend historische foto die een cruciaal moment in de evolutie van Pop Art vastlegt. Deze gelimiteerde print, een van slechts drie, biedt een zeldzame blik op de baanbrekende tentoonstelling van de Bianchini Gallery uit 1964, waar Warhol en andere pioniers van de Pop Art-beweging hun werk voor het eerst presenteerden in de vorm van een supermarkt - een concept dat conventionele grenzen uitdaagde en de artistieke presentatie opnieuw definieerde. De foto, nauwkeurig gescand en gerestaureerd van de originele dia, toont Warhols iconische Campbell's Soup-blikken, een emblematisch kenmerk van zijn kunst dat de consumentencultuur van die tijd onderstreept. Met een afmeting van 50x40 cm met een afdrukformaat van 40x26,8 cm is dit ingelijste stuk niet alleen een foto, maar een document van een transformerend tijdperk. Daumans meesterlijke vastlegging wordt vergezeld door zijn handtekening en een handgeschreven notitie linksonder, wat de authenticiteit en historische waarde ervan garandeert. Het kunstwerk is met uitzonderlijke zorg geproduceerd, met behulp van hoogwaardig Canson Infinity Baryta-papier en Epson Ultrachrome-inkt, wat de betekenis ervan als zowel visueel als cultureel artefact onderstreept. De presentatie van de foto wordt versterkt door de opname ervan in de retrospectieve "The Manhattan Darkroom" in het Palais d'Iéna in 2014, waardoor het een waardevolle toevoeging is voor elke collectie die is gewijd aan de erfenis van Pop Art en de iconische figuren die het vormgaven.
Iconische kunstwerken
Het oeuvre van Henri Dauman onderscheidt zich door een reeks iconische foto's die de essentie van de Amerikaanse cultuur en prominente figuren uit het midden van de 20e eeuw vastleggen met een unieke mix van spontaniteit en intimiteit. Tot zijn gevierde werken behoort Dancing Couple , Harlem, NYC 1960 , een levendige weergave van vreugdevolle beweging te midden van de dynamische achtergrond van Harlem. Daumans lens vereeuwigde ook een bepalend moment in de popcultuur met Elvis Returns to Graceland, New Jersey 1960 , dat een openhartige blik biedt op de King of Rock and Roll. Zijn uitgebreide verkenning van Elvis Presley gaat verder met Elvis Presley met zijn manager Colonel Parker in Graceland, Memphis, TN, 1960 , en Elvis Presley's 25th Birthday, Graceland, TN, 1960, waarbij verschillende facetten van het leven van de legendarische zanger worden vastgelegd. Daumans fascinatie voor de culturele iconen van zijn tijd is duidelijk zichtbaar in Louis Armstrong, NYC, 1958 , en Marilyn Monroe, Donatello Award, Park Ave, NYC, 1959, waarbij elk beeld de charisma en aantrekkingskracht van zijn onderwerpen weerspiegelt. De foto A Sorrowing Family Marches Together, JFK Funeral, Washington, DC, 1963 , springt eruit als een aangrijpend historisch verslag, dat de sombere sfeer van een rouwende natie weergeeft. Daumans bereik strekt zich uit tot het vastleggen van de grandeur van theater met Tennessee Williams 'Paradise on Earth' NYC 1968, en de levendige jazzscene in Dinah Washington Performing at the Randall Island Jazz Festival, NYC, 1960, evenals Miles Davis, Randall's Island Jazz Festival, 1960. Zijn werk weerspiegelt ook persoonlijke en privémomenten, zoals Anna Moffo at Her NYC Apartment, 1958, en Jane Fonda at Her NYC Apartment, 1963 . Met zijn gevarieerde portfolio heeft Dauman een visuele kroniek gecreëerd die niet alleen de culturele en sociale diversiteit van zijn tijd documenteert, maar ook verheft.
Tentoonstellingsgeschiedenis
Zijn werk werd onlangs tentoongesteld in het Musée de la Photographie, Charles Nègre in Nice, Frankrijk, met "The Manhattan Darkroom, Henri Dauman Photographies", een aangrijpend retrospectief dat loopt van 17 februari tot 26 mei 2024 en dat in samenwerking met de kunstenaar zelf is samengesteld. Eerder werd Daumans 90e verjaardag gevierd met een speciale tentoonstelling met de titel "A Cinematic Eye" bij KP Projects La Brea in Los Angeles op 22 april 2023, terwijl zijn werk ook te zien was in "Looking Up II" in dezelfde galerie op 15 oktober 2021 en "Henri Dauman Looking Up" in The Art Center Highland Park in Chicago op 1 oktober 2021. Zijn fascinerende beelden zijn tentoongesteld in The Breman Museum in Atlanta (15 september 2019) en opnieuw bezocht bij KP Projects (april 2018) en Espace Carpeaux in Courbevoie (september 2017), wat zijn blijvende impact op het medium weerspiegelt. Eerder in zijn carrière werd Daumans werk tentoongesteld in belangrijke tentoonstellingen zoals "The Manhattan Darkroom" in het Musée Nièpce in Chalon-sur-Saône (februari 2017), "The Street, the Store, and the Silver Screen: Pop Art from the MCA's Collection" in het Museum of Contemporary Art in Chicago (december 2015) en het Palais d'Iéna in Parijs (november 2014). Zijn historische tentoonstellingen omvatten "The Magnum Archive: Vintage 20th Century" in de Kasher Gallery, New York (2005) en "Shopping: a Century of Art and Consumer Culture" in het Tate Liverpool Museum (december 2002). Daumans belangrijke bijdragen aan het documenteren van cruciale momenten in de geschiedenis werden verder erkend in het Duits Historisch Museum met de John F. Kennedy-tentoonstelling in Berlijn (2003) en door zijn weergave van de jaren zestig in de Bonni Benrubi Gallery (1999). Zijn werk, dat deel uitmaakt van de collecties van het Museum of Modern Art, de National Gallery of Canada en de National Portrait Gallery Smithsonian Institution, is nog steeds een hoeksteen van de visuele cultuur van de 20e eeuw.
Henri Daumans leven en carrière weven een rijk tapijt van 20e-eeuwse fotografische kunst, gekenmerkt door zowel zijn veerkracht als zijn diepgaande impact op de visuele cultuur. Geboren in Montmartre en gevormd door vroege ontberingen, weerspiegelt Daumans reis van een door oorlog verscheurde jeugd tot een gevierd fotojournalist een opmerkelijk verhaal van artistieke triomf. Zijn aangrijpende en vaak ongevierde beelden - variërend van iconische portretten van culturele legendes als Marilyn Monroe en Elvis Presley tot historische vastleggingen zoals de plechtige processie van Jacqueline Kennedy - bieden een intieme lens in het hart van zijn tijdperk. Ondanks de aanvankelijke onbekendheid kreeg Daumans werk de erkenning die het verdiende door retrospectieven als "The Manhattan Darkroom" en de documentaire "Looking Up", die zijn substantiële bijdragen aan de fotografie nieuw leven inblies en vierde. Tot aan zijn overlijden in 2023 bleef Dauman de culturele tijdsgeest beïnvloeden en vastleggen. Zijn nalatenschap blijft vereeuwigd in zijn opvallende visuele verhalen, die getuigen van zijn blijvende rol in het vormgeven van de visuele geschiedenis van het moderne Amerika.
Selena Mattei
